KHỞI ĐỘNG
Thế giới đã và đang trải qua các cuộc cách mạng công nghiệp nào? Hãy kể tên các cuộc cách mạng công nghiệp mà em biết.
Câu trả lời:
Thế giới đã và đang trải qua các cuộc cách mạng công nghiệp:
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (1784)
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai (1870)
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba (1969)
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (2013)
I. CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ NHẤT
1. Nội dung
Hình thành kiến thức
Nội dung cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất là gì? Tại sao động cơ hơi nước lại được chọn làm dấu mốc cho cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất?
Câu trả lời:
Nội dung cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (cuộc cách mạng gắn liền với việc ứng dụng các thành tựu khoa học, kĩ thuật vào sản xuất và đời sống):
- Động cơ hơi nước do James Watt sáng chế (1784) được coi là một dấu mốc quan trọng của cuộc cách mạng, mở ra quá trình cơ khí hóa cho nhiều ngành sản xuất.
- Mở đầu quá trình cơ khí hóa ngành công nghiệp dệt làm tăng năng suất dệt lên tới vài chục lần.
- Sự ra đời của đầu máy xe lửa, tàu thủy chạy bằng động cơ hơi nước đã tạo ra bước phát triển mạnh cho giao thông đường sắt, đường thủy.
Động cơ hơi nước lại được chọn làm dấu mốc cho cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất vì: trước đây, tình hình kinh tế của các nước trên thế giới hết sức thô sơ và đơn giản. Hầu hết công việc đều dựa vào nguồn lao động chân tay, dựa trên sức nước, sức gỗ, sức gió... với quy mô rất nhỏ. Vì thế, năng suất lao động không những ở mức thấp mà còn tốn nhiều nhân lực.
$\Rightarrow$ Động cơ hơi nước lại được chọn làm dấu mốc cho cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.
3. Đặc điểm:
Hình thành kiến thức:
Hãy nêu vai trò, đặc điểm của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất. Tại sao cuộc cách mạng này được coi là xảy ra ở Anh đầu tiên?
Câu trả lời:
- Vai trò:
- Làm tăng năng suất lao động,
- Tăng sản lượng hàng hóa,
- Thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp và đô thị hóa,
- Chuyển phương thức sản xuất từ lao động thủ công sang sản xuất cơ khí.
- Đặc điểm:
- Chỉ diễn ra ở một số nước trên thế giới, mở đầu từ nước Anh, sau đó lan tỏa sang những nước khác như Mỹ và các nước châu Âu.
- Sản xuất cơ khí với việc sử dụng máy móc phát triển đã làm xuất hiện các ngành sản xuất mới, các thành thị và trung tâm công nghiệp mới.
- Cuộc cách mạng này được coi là xảy ra ở Anh đầu tiên vì:
- Vương quốc Anh không chỉ có nguồn cung cấp tài nguyên lớn và đa dạng cho thế giới mà còn có thể dễ dàng được tìm thấy và thuận lợi khai thác được.
- Vị trí địa lý thuận lợi cho vận chuyển và buôn bán.
- Chính trị ổn định bền vững.
$\Rightarrow$ Tất cả đều kết hợp hoàn hảo để cho phép vương quốc Anh có những điều kiện cần thiết thuận lợi khiến công nghiệp hóa phát triển mạnh mẽ.
Luyện tập:
Theo em, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã đem lại những gì cho nhân loại?
Câu trả lời:
Theo em, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã đem lại những lợi ích cho nhân loại là:
- Tạo ra một bước ngoặt lớn cho kinh tế thế giới.
- Hệ thống máy móc hiện đại, sử dụng máy hơi nước cùng các loại năng lượng từ than đá và sắt là những phát minh vĩ đại mang tầm vĩ mô. $\Rightarrow$ Năng suất lao động gia tăng đột biến, giúp nền kinh tế của hầu hết các nước đi lên nhanh chóng.
Bài tập & Lời giải
II. CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ HAI
1. Nội dung
Hình thành kiến thức:
Nội dung cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai là gì? Nêu một số thành tựu nổi bật của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai đem lại những thay đổi gì cho sản xuất?
Xem lời giải
3. Đặc điểm
Hình thành kiến thức:
Câu 1. Tại sao sản xuất theo dây chuyền lại tăng được năng suất lao động?
Câu 2. Nêu vai trò, đặc điểm của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai.
Xem lời giải
III. CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ BA
1. Nội dung
Hình thành kiến thức
Nội dung của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba là gì? Máy tự động điều khiển số, robot công nghiệp có vai trò gì trong các hệ thống sản xuất tự động?
Xem lời giải
3. Đặc điểm
Câu 1. Nêu vai trò, đặc điểm của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba.
Câu 2. Dây chuyền sản xuất tự động có vai trò gì trong sản xuất công nghiệp? Mặt trái của cuộc cách mạng công nghiệp ? Mặt trái của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba là gì?
Xem lời giải
IV. CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ TƯ
1. Nội dung
Hình thành kiến thức:
Nêu nội dung của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Nền tảng của cách mạng công nghiệp lần thứ tư là gì?
Xem lời giải
3. Đặc điểm
Vai trò, đặc điểm của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là gì? Đặc điểm này có gì khác so với các cuộc cách mạng trước?
Xem lời giải
VẬN DỤNG
Hãy tìm hiểu các tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với cuộc sống gia đình em hiện nay.