Giải bài 27 khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIX

A. Kiến thức trọng tâm

I. Khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913)

a. Căn cứ:

• Phía tây bắc tỉnh Bắc Giang.
• Địa hình hiểm trở, cây cối rậm rạp...

b. Đặc điểm dân cư: Đa phần là dân ngụ cư, có cuộc sống phóng túng.

c. Nguyên nhân:

• Thực dân Pháp 2 lần chiếm đất, bình định Yên Thế.
• Để bảo vệ cuộc sống, nhân dân Yên Thế đứng lên đấu tranh.

d. Diễn biến: Chia làm 3 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: (1884-1892):
• Nghĩa quân hoạt động riêng rẽ, chưa có sự chỉ huy thống nhất.
• Lãnh đạo: Đề Nắm, sau khi Đề Nắm mất, Đề Thám chỉ huy.
• Giai đoạn 2:(1893-1908):
• Nghĩa quân vừa chiến đấu, vừa xây dựng cơ sở.
• Đề Thám 2 lần giảng hòa với Pháp (Lần 1 vào tháng 10-1894 và lần 2 vào tháng 12-1897)
• Giai đoạn 3: (1909-1913)
• Pháp tập trung lực lượng tấn công quy mô lên Yên Thế.
• Lực lượng nghĩa quân hao mòn dần.

e. Kết quả: 10-2-1913, Đề Thám bị sát hại => Khởi nghĩa tan rã.

g. Tính chất, nguyên nhân thất bại, ý nghĩa lịch sử:

• Tính chất: Dân tộc, yêu nước, chính nghĩa.
• Nguyên nhân thất bại:
• Lực lượng quá chênh lệch.
• Địa bàn chật hẹp.
• Tổ chức, lãnh đạo thiếu chặt chẽ.
• Ý nghĩa lịch sử: Thể hiện tinh thần yêu nước chống TD Pháp xâm lược của giai cấp nông dân, góp phần làm chậm quá trình bình định của TD Pháp.

II. Phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi.

• Thời gian: Từ giữa thế kỉ XIX
• Số lượng: nhiều
• Thành phần tham gia: Các dân tộc miền núi.
• Phạm vi: Cả nước
• Lãnh đạo: Từ trưởng, thổ hào các dân tộc thiểu số miền núi.
• Hình thức: khởi nghĩa vũ trang
• Diễn biến: Sgk

III. Nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử của khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi.

• Nguyên nhân thất bại:
• Do tương quan lực lượng có sự chênh lệch
• Các cuộc khởi nghĩa nổ ra nhiều song còn mang tính địa phương, chưa có sự liên kết thống nhất.
• Do hạn chế về lãnh đạo.
• Ý nghĩa lịch sử:
• Làm chậm quá trình xâm lược và bình định nước ta của thực dân Pháp
• Kế tục xứng đáng truyền thống yêu nước và khẳng định sức mạnh tiềm tàng của giai cấp nông dân.