Bài 17: Châu Âu giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)

A. Kiến thức trọng tâm

I. Châu Âu trong những năm 1918 – 1929

1. Những nét chung

• Bản đồ thế giới đã thay đổi, xuất hiện một số quốc gia mới: Ba Lan, Tiệp Khắc, Nam Tư, Phần Lan
• Giai đoạn 1918 – 1923:
• Kinh tế: Kể cả nước thắng trận lẫn bại trận đều suy sụp.
• Chính trị: Không ổn định, khủng hoảng ở Đức, Hung – Ga – Ri

• Giai đoạn 1924 – 1929:
• Chính trị: Từng bước ổn định, giai cấp tư sản củng cố được quyền lực.
• Kinh tế: Phục hồi và phát triển nhanh chóng ( từ 1924).

2. Cao trào cách mạng 1918 – 1923. Quốc tế cộng sản thành lập

a. Cao trào cách mạng 1918 – 1923

• Nguyên nhân:
• Do hậu quả của chiến tranh
• Ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười Nga
• Diễn biến:
• 1918 nước Đức bị khủng hỏang do bại trận .
• 9-11-1918 tổng bãi công nổ ra ớ Béc lin dẫn đến khởi nghĩa vũ trang ,Xô viết đại biểu được thành lập .
• Tháng  12-1918 đảng Cộng sản Đức thành lập .

• Kết quả : lật đổ nền  quân chủ , lập nền  cộng hòa tư sản .
• Hạn chế : thành quả cách mạng rơi vào tay tư sản .

b. Quốc tế cộng sản thành lập

• Hoàn cảnh:
• Yêu cầu phải có một tổ chức quốc tế để lãnh đạo phong trào cách mạng.
• Hoạt động tích cực của Lê Nin và Đảng Bôn – sê – vích.

=>2/3/1919 Quốc tế cộng sản được thành lập ở Mát – xcơ – va.

• Hoạt động:

Tiến hành 7 lần đại hội

• Vạch ra đường lối cách mạng đúng đắn cho từng thời kì.
• Thông qua vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lê Nin.
• Vai trò: Thống nhất và phát triển phong trào cách mạng thế giới.

II. Châu Âu trong những năm 1929 – 1939

1. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới  (1929 – 1933) và những hậu quả của nó.

• Nguyên nhân: Hàng hóa sản xuất ồ ạt trong khi sức mua ngày càng ít => hàng hóa thừa dẫn đến khủng hoảng.
• Hậu quả:
• Tàn phá nặng nề nền kinh tế các nước
• Hàng trăm triệu người trong cảnh đói khổ.

• Giải pháp:
• Anh, Pháp…cải cách kinh tế - xã hội để đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng.
• Đức, Ý và Nhật Bản ở Châu Á phát xít hóa chính quyền.

2. Phòng trào mặt trận nhân dân chống chủ nghía phát xít và chống chiến tranh (1929 – 1939)

• Nguyên nhân: nguy cơ xuất hiện  chủ nghĩa phát xít , Quốc tế Cộng sản  chỉ đạo thành lập Mặt trận nhân dân chống phát xít .
• Chủ nghĩa phát xít thắng lợi ở Đức :
• Để thoát  khỏi khủng hỏang kinh tế ,Đức phát xít hóa chế độ  thống trị  .
• Ngày 30-1-1933 đưa Hít le -lãnh tụ  Đức Quốc xã  lên nắm chính quyền, biến Đức thành lò lửa chiến tranh .
• Đảng Cộng sản kiên quyết đấu tranh nhưng không thành công .
• Chủ nghĩa phát xít thất bại ở Pháp :
• Ngày 6-2-1934 bọn phát xít “Chữ  thập lửa” âm mưu lật đổ chính phủ và lập chế độ phát xít .
• Đảng  Cộng sản  Pháp kịp thời huy động công nhân, các đảng phái  đáng bại lực lượng phát xít .
• Tháng 5-1935  Mặt trận nhân dân  chống chủ nghĩa phát xít thành lập  bao gồm Đảng công sản , Đảng xã hội và nhiều đảng phái khác .