Giữa nhịp sống hối hả ngày nay, con người luôn mong muốn tìm kiếm sự thư giãn bằng những nhu cầu vui chơi, hưởng thụ. Từ đó dẫn đến việc phát sinh hàng loạt tệ nạn xã hội, mà trong đó, ma túy là một vấn nạn gây bức xúc cho toàn dư luận.
Trước tiên, chúng ta cần tìm hiểu ma túy là gì? Theo khái niệm khoa học: Ma túy là các chất có nguồn gốc tự nhiên (morphin...); bán tổng hợp (heroin được bán tổng hợp từ morphin) hay tổng hợp (amphetamine) có tác dụng lên thần kinh trung ương gây cảm giác như giảm đau, hưng phấn hay cảm thấy dễ chịu... mà khi dùng nhiều lần thì sẽ phải sử dụng lại nó nếu không sẽ rất khó chịu. Theo cách hiểu thông thường trong xã hội Việt Nam hiện nay: trong xã hội, ma túy thường được hiểu đó là heroin, bạch phiến. Một người bị nghiện ma túy sẽ bị mọi người hiểu là nghiện heroin hay ngược lại mà không có sự phân biệt về chất người đó lệ thuộc.
Thực trạng sử dụng ma túy ngày càng trở nên nghiêm trọng. Kết quả rà soát đến tháng 9/2015 toàn quốc có hơn 204 nghìn người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý của lực lượng Công an, tăng gần 23 nghìn người (tăng 12%) so với cuối năm 2013. Theo báo cáo của Bộ LĐTB&XH, mỗi người nghiện ma túy sử dụng khoảng 230.000 đồng/ngày, do đó số tiền thiệt hại là rất lớn. Bên cạnh đó, những năm gần đây người nghiện ma túy của Việt Nam luôn luôn gia tăng.
Thực trạng trên đã gây ra những hậu quả vô cùng đáng tiếc. Chẳng những tác động nghiêm trọng đến cá nhân sử dụng, ma túy còn gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến toàn xã hội. Nhất là độ tuổi thanh thiếu niên, do những cơ chế phát triển về tâm lý, ham muốn khẳng định bản thân mà lâm vào con đường tệ nạn. Ta thấy những cái chết thương tâm, những người đánh mất tương lai vì ma túy. Ma túy làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma tuý của người nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000-100.000,đ thậm chí 1.000.000 - 2.000.000đ/ ngày, vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện của mình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều người đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của. Bên cạnh gia đình, người nghiện ma túy còn ảnh hưởng đến xã hội gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm... Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội.Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Ma tuý còn là nguồn gốc, là điều kiện nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS (một hiểm hoạ toàn cầu chưa có thuốc chữa...Hiện nay nước ta có trên 130.000 người nhiễm HIV/AIDS thì có 75% là do tiêm chích ma tuý
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tệ nạn đó? Trước tiên là về nguyên nhân khách quan, sự phát triển của internet đã thúc đẩy việc tự do trao đổi, mua bán. Ngoài ra còn do sự thiếu quan tâm của gia đình và nhà trường, sự dụ dỗ của bạn bè, giao du trong môi trường xã hội xấu. Bên cạnh đó, nguyên nhân chủ quan mới là yếu tố dẫn đến tệ nạn nghiện ma túy. Họ dao động, không làm chủ bản thân, muốn vui chơi hưởng lạc mà không lao động. Ngoài ra, cũng do cuộc sống căng thẳng khiến họ tìm đến sự giải thoát, đến những liều thuốc tinh thần. Khi nhận thức còn non nớt, họ chỉ biết niềm vui trong giây phút mà quên đi hậu quả dài lâu. Họ chỉ muốn thỏa mãn bản thân mà quên đi gia đình.
Trong những năm gần đây, cách bài trừ tệ nạn ma túy được xã hội đặc biệt quan tâm. Sự tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông như báo, đài... ngày càng phổ biến. Sự quan tâm đặc biệt của chính phủ thể hiện qua việc thành lập những trung tâm cai nghiện, đội ngũ y bác sĩ cố gắng ngày đêm hỗ trợ cho các con nghiện. Các cơ quan chức năng mạnh tay xử lí những hành vi cố tình vi phạm, buôn bán và tàng trữ ma túy. Việc tuyên truyền trong nhà trường cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng, các cuộc thi hùng biện, vẽ tranh phòng chống tệ nạn ma túy được tổ chức cho các em học sinh. Nhưng quan trọng hơn cả, mỗi cá nhân cần phải rèn luyện ý thức, tránh xa chất bột trắng, giữ cho bản thân tỉnh táo trước những cám dỗ của ngoại cảnh. Cần xây dựng cho mình một đời sống khỏe mạnh, cả về thể chất lẫn tinh thần.
Tóm lại, ma túy là một vấn nạn nghiêm trọng cần xóa bỏ. Để đạt được điều đó, cần sự đồng lòng, góp sức của toàn thể xã hội. Với tư cách là những người tiên phong của đất nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, mỗi thanh thiếu niên cần rèn luyện nhận thức đúng đắn, ý thức được vai trò và vị trí của cá nhân. Để:
“Ta làm con chim hót
Ta làm một nhành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.”
(Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải)