4. VẬN DỤNG CAO (3 câu)
Câu 1. Bạn hãy cho biết nguyên nhân và cơ chế làm phát sinh hiện tượng người bé nhỏ, người khổng lồ?
Câu 2. Em hãy trình bày ảnh hưởng và mối tương quan giữa hai hormone Juvenile và ecdysone trong quá trình biến thái ở bướm?
Câu 3. Những người bị bệnh lùn do thiếu GH nên tiêm hormone này ở giai đoạn nào ? Vì sao ?
Bài Làm:
Câu 1.
- Người bé nhỏ là hậu quả do tuyến yên tiết quá ít hormone sinh trưởng (GH) vào giai đoạn trẻ em còn người khổng lồ là hậu quả do tuyến yên tiết ra quá nhiều hormone sinh trưởng vào giai đoạn trẻ em.
- Nếu hormone sinh trưởng tiết ra ít hơn bình thường vào giai đoạn trẻ em thì sẽ làm giảm phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, đặc biệt là tế bào xương. Kết quả là trẻ chậm lớn hoặc ngừng lớn (người bé nhỏ). Ngược lại, nếu hormone này được tiết quá nhiều vào giai đoạn trẻ em sẽ dẫn đến tăng cường quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào, đặc biệt là tế bào xương. Kết quả là cơ thể phát triển quá mức và trở thành người khổng lồ.
Câu 2.
Trong biến thái của bướm, sự có mặt đồng thời của Juvenile và ecdysone giúp kích thích quá trình lột xác ở sâu bướm. Nếu như ecdysone vẫn duy trì ổn định về nồng độ thì Juvenile lại ngược lại. Càng về cuối của quá trình lột xác, Juvenile càng giảm dần nồng độ.
Song song với quá trình này là tác dụng ức chế sâu hoá nhộng và biến đổi thành bướm của Juvenile sẽ dần bị triệt tiêu, đồng thời tác dụng kích thích sâu biến thành nhộng và bướm của ecdysone sẽ được giải phóng. Khi đó, dưới tác dụng của ecdysone, sâu sẽ đi qua giai đoạn lột xác, hoá nhộng và sau đó biến đổi thành bướm trưởng thành.
Câu 3.
Đối với người bị bệnh lùn cần tiêm GH ở giai đoạn còn trẻ vì ở giai đoạn này, tốc độ sinh trưởng diễn ra mạnh mẽ và khi đó, GH mới phát huy hết tác dụng. Nếu để đến giai đoạn trưởng thành, khi tốc độ sinh trưởng của cơ thể đã chậm lại mới can thiệp thì GH sẽ không phát huy tối đa tác dụng, ngược lại còn có thể gây hại cho người sử dụng, ví dụ như gây to đầu xương chi.