A – Kiến thức trọng tâm
1. Sinh trưởng là quá trình gia tăng kích thước và khối lượng của cơ thể sinh vật
2. Phát triển là quá trình biến đổi về cấu trúc và chức năng của tế bào, mô và cơ thể diễn ra trong quá trình sống của sinh vật.
3. Quá trình sinh trưởng và phát triển của sinh vật thay đổi theo từng loài, từng giai đoạn và điều kiện sống của chúng. Phát triển cơ thể biểu hiện ở 3 quá trình có liên quan mật thiết với nhau là sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái
4. Dấu hiệu đặc trưng:
- Sinh trưởng: gia tăng số lượng, kích thước và khối lượng tế bào dẫn đến gia tăng kích thước và khối lượng cơ thể
- Phát triển: phân hóa tế bào, phát sinh hình thái cơ quan, cơ thể theo đặc điểm di truyền dẫn đến hình thành mô, cơ quan mới kèm theo sự xuất hiện các chức năng sinh lí tương ứng.
- Sinh trưởng và phát triển có mối liên quan mật thiết với nhau, là 2 mặt của quá trình sống ở sinh vật
5. Vòng đời hay chu kì sống của sinh vật là quá trình lặp lại theo trình tự nhất định các thay đổi mà một cá thể sinh vật phải trải qua, bắt đầu từ khi được sinh ra, lớn lên, trưởng thành, sinh sản, rồi chết. Các cá thể cùng loài có vòng đời giống nhau
6. Tuổi thọ dùng để chỉ thời gian sinh tồn của sinh vật, được tính từ lúc sinh ra cho đến lúc chết đi. Giới hạn tuổi thọ của loài được xác định bởi đặc điểm di truyền.
7. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ con người gồm yếu tố bên ngoài (môi trường sống, chế độ làm việc, dinh dưỡng,...) và yếu tố bên trong (di truyền)
Bài tập & Lời giải
HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
Câu hỏi: Quan sát một cây hoa lúc còn nhỏ hoặc một con gà trống con và trả lời câu hỏi: Bằng cách nào mà cây hoặc con gà lớn lên? Khi nào cây ra hoa? Khi nào con gà trống biết gáy? Sự trưởng thành của chúng bị chi phối bởi các yếu tố nào?
Xem lời giải
I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT
Câu hỏi 1: Quan sát Hình 19.1 và rút ra nhận xét về những biến đổi trong quá trình sinh trưởng và phát triển ở thực vật có hoa
Xem lời giải
Câu hỏi 2: Hãy tìm hiểu thêm một số ví dụ về dấu hiệu của sự sinh trưởng và phát triển ở sinh vật
Xem lời giải
Hoạt động luyện tập
Câu hỏi: Hãy tìm thêm ví dụ chứng tỏ sinh trưởng và phát triển có quan hệ với nhau
Xem lời giải
II. VÒNG ĐỜI VÀ TUỔI THỌ CỦA SINH VẬT
Câu hỏi 3: Quan sát các Hình 19.2, 19.3 và mô tả vòng đời của cây thông và muỗi
Xem lời giải
Câu hỏi 4: Hãy quan sát một số người cao tuổi ở địa phương và cho biết nguyên nhân giúp họ sống lâu
Xem lời giải
Câu hỏi 5: Hãy tìm hiểu thêm các ví dụ ứng dụng hiểu biết về vòng đời của sinh vật trong thực tiễn
Xem lời giải
Hoạt động vận dụng
Câu hỏi: Hãy phân tích các yếu tố chi phối tuổi thọ của con người và đề xuất những biện pháp cụ thể để giúp kéo dài tuổi thọ