A – Kiến thức trọng tâm
1. Cảm ứng ở thực vật là sự thu nhận và trả lời đối với các kích thích từ môi trường của các cơ quan trên cơ thể thực vật
2. Cảm ứng ở thực vật thường xảy ra chậm, khó quan sát và được biểu hiện thông qua sự vận động của các cơ quan trên cơ thể thực vật như hướng sáng, hướng nước, hướng hóa,... có thể xảy ra do thay đổi hàm lượng hormone hoặc thay đổi độ trương nước.
3. Có 2 hình thức biểu hiện cảm ứng thực vật:
- Vận động hướng động: là hình thức phản ứng của các cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích theo một hướng xác định. Sự vận động của cây có thể là hướng động dương và hướng động âm. Có các dạng hướng động: hướng sáng, hướng trọng lực, hướng nước, hướng hóa, hướng tiếp xúc.
- Vận động cảm ứng là hình thức phản ứng của các cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích không định hướng. Dựa vào tác nhân kích thích, vận động cảm ứng chia thành: quang ứng động, thủy ứng động, hóa ứng động, ứng động tiếp xúc, ứng động tổn thương, điện ứng động,... Dựa vào cơ chế phản ứng, chia thành 2 loại là ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng.
4. Vận dụng hiểu biết về cảm ứng ở thực vật, con người có thể điều khiển các yếu tố môi trường nhằm kích thích sự sinh trưởng của cây trồng theo hướng có lợi cho con người nhằm giúp nâng cao năng suất cây trồng, tiết kiệm thời gian và chi phí, góp phần tăng hiệu quả kinh tế
Bài tập & Lời giải
HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
Câu hỏi: Trong trồng trọt, người ta thường áp dụng các biện pháp làm cỏ, xới đất và vun gốc, tưới nước và bón phân xung quanh gốc cây khi trồng cây nhằm tăng kích thước bộ rễ. Cơ sở khoa học của biện pháp này là gì?
Xem lời giải
I. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu hỏi 1: Cảm ứng ở thực vật được biểu hiện thông qua những quá trình nào? Cho ví dụ.
Xem lời giải
II. CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN VÀ VAI TRÒ CỦA CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu hỏi 2: Hoàn thành bảng sau đây:
Xem lời giải
Hoạt động luyện tập
Câu hỏi: Hãy dự đoán cây sẽ phản ứng như thế nào trong các trường hợp sau đây. Giải thích
a, Treo chậu cây nằm ngang so với mặt đất
b, Treo chậu cây ở tư thế úp ngược
Xem lời giải
Câu hỏi 3: Hãy xác định kiểu vận động cảm ứng và tác nhân kích thích trong các trường hợp sau:
a, Hoạt động đóng, mở khí khổng
b, Hoa mười giờ nở vào buổi sáng
c, Hoa tulip nở ở nhiệt độ 25-30 oC
d, cây bắt ruồi
Xem lời giải
Hoạt động luyện tập
Câu hỏi: Hiện tượng ngừng sinh trưởng của chồi vào mùa đông ở cây phượng thuộc kiểu vận động cảm ứng nào? Giải thích
Xem lời giải
III. ỨNG DỤNG CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
Câu hỏi 4: Nêu một số ứng dụng hiện tượng cảm ứng ở thực vật trong thực tiễn. Cho biết mỗi ứng dụng đó dựa trên cơ sở loại cảm ứng nào và đã mang lại lợi ích gì cho con người bằng cách hoàn thành Bảng 15.1
Xem lời giải
Hoạt động vận dụng
Câu hỏi: Tại sao khi trồng lúa, người ta thường bón phân sát mặt đất, còn khi trồng cây ăn quả cần đào hố sâu để bón