2. THÔNG HIỂU (6 câu)
Câu 1. Trình bày các hình thức dinh dưỡng ở động vật?
Câu 2. Trình bày quá trình dinh dưỡng ở con người?
Câu 3. Trình bày các hình thức tiêu hóa ở động vật?
Câu 4. Trình bày quá trình tiêu hóa ở người?
Câu 5. Phân tích mối quan hệ của dinh dưỡng và tiêu hóa ở động vật?
Câu 6. Phân tích tính ứng dụng của nghiên cứu khoa học về chế độ dinh dưỡng?
Bài Làm:
Câu 1.
* Các hình thức dinh dưỡng ở động vật bao gồm:
- Dinh dưỡng ăn thực vật: Một số động vật như thỏ, voi, khỉ ăn chủ yếu là thực vật. Chế độ ăn này cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của chúng.
- Dinh dưỡng ăn động vật: Các loài ăn thịt như sư tử, hổ, cá sấu ăn chủ yếu là động vật khác. Chế độ ăn này cung cấp cho chúng đạm và năng lượng để giữ sức khỏe và phát triển.
- Dinh dưỡng ăn tạp: Một số động vật như gấu, sói, chim cắt, mèo ăn cả thực vật và động vật để cung cấp đủ các dưỡng chất cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của chúng.
- Dinh dưỡng hỗn hợp: Một số động vật như người, cá, gà, vịt, heo ăn một loại thực phẩm hỗn hợp, bao gồm cả thực vật và động vật để cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết.
Câu 2.
Quá trình dinh dưỡng ở con người bao gồm các giai đoạn chính sau:
- Tiêu hóa: Thức ăn được phân hủy và chuyển hóa thành các chất dinh dưỡng nhỏ hơn trong các bước tiêu hóa, bao gồm tiêu hóa cơ học (nhai, nhai) và tiêu hóa hóa học (sự phân hủy enzym). Quá trình này bắt đầu ở miệng và tiếp tục qua dạ dày và ruột.
- Hấp thu: Các chất dinh dưỡng nhỏ hơn được hấp thu vào cơ thể thông qua các tế bào niêm mạc của ruột. Các chất dinh dưỡng như đường, amino axit, axit béo và khoáng chất được hấp thu vào máu và đưa đến các tế bào của cơ thể.
- Chuyển hóa: Các chất dinh dưỡng được chuyển hóa thành các thành phần cơ bản của cơ thể như protein, carbohydrate và chất béo thông qua các quá trình hóa học như đường hóa, oxy hóa và trao đổi chất.
- Tiết chất thải: Các chất thải được sản xuất trong quá trình chuyển hóa sẽ được tiết ra khỏi cơ thể qua các cơ quan như thận, phổi và da.
Câu 3.
Có ba hình thức tiêu hóa chính ở động vật:
- Tiêu hóa ngoại bào (extracellular digestion): Quá trình tiêu hóa diễn ra bên ngoài tế bào, chủ yếu trong ống tiêu hóa. Các enzim tiêu hóa được tiết ra để phân hủy thức ăn thành các dưỡng chất nhỏ, sau đó được hấp thu vào tế bào. Ví dụ: động vật có xương sống, đa số động vật không xương sống như sán, giun đất.
- Tiêu hóa nội bào (intracellular digestion): Quá trình tiêu hóa diễn ra bên trong tế bào. Động vật phagocytose (ăn) chất hữu cơ và tiêu hóa chúng bằng các enzyme trong bọt tiêu hóa (lysosome) của tế bào. Ví dụ: ngành động vật nguyên sinh, một số loài giáp xác như chấn đĩa.
- Tiêu hóa kết hợp (cả nội và ngoại bào): Quá trình tiêu hóa nội và ngoại bào diễn ra cùng lúc. Đầu tiên, thức ăn được tiêu hóa một phần ngoài tế bào, sau đó hấp thu vào tế bào và tiếp tục tiêu hóa bên trong tế bào. Ví dụ: một số loài giáp xác như ốc biển.
Câu 4.
Quá trình tiêu hóa ở người diễn ra theo các bước sau:
- Ingestion (nhai và nuốt): Thực phẩm được đưa vào miệng, nhai nhỏ và trộn với nước bọt chứa amylase để bắt đầu tiêu hóa tinh bột.
- Vận chuyển: Thực phẩm, sau khi được nhai nhỏ và đặt tên là bã thức ăn, đi qua cổ họng vào thực quản thông qua cơ chế nuốt.
- Tiêu hóa cơ học và hóa học trong dạ dày: Bã thức ăn lan tỏa vào dạ dày và trộn với dịch vị, bao gồm acid và enzim pepsin, để tiêu hóa protein.
- Tiêu hóa và hấp thu trong ruột non: Bã thức ăn tiếp tục tiêu hóa hóa học khi được tiết bí vào từ tuyến tụy, mật và enzim từ ruột. Các chất dinh dưỡng như đường đơn, axit amin, chất béo thẩm thấu qua màng ruột vào máu hoặc hệ bạch huyết.
- Hấp thu nước và điều hòa trong ruột già: Ruột già hấp thu nước và muối khoáng từ bã thức ăn đồng thời điều chỉnh sự cân bằng nước và điện giải.
- Thải chất cặn bã (Excretion): Chất thải còn lại, bao gồm cellulose và các chất không hấp thu, được đưa qua ruột già và tích tụ trong đại tràng. Cuối cùng, chúng được đào thải ra ngoài cơ thể qua trực tràng và hậu môn.
Câu 5.
- Mối quan hệ giữa dinh dưỡng và tiêu hóa ở động vật là rất chặt chẽ. Để có thể tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng từ thức ăn, động vật phải có hệ tiêu hóa phù hợp với chế độ ăn uống của mình. Mỗi loài động vật có một cơ thể và cấu trúc tiêu hóa đặc biệt để có thể xử lý và hấp thụ các chất dinh dưỡng khác nhau.
- Các loại thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng khác nhau, do đó động vật cần có khẩu phần ăn đa dạng để đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể. Chất xơ và nước cũng rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa, giúp đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể.
- Khi cơ thể không đủ dinh dưỡng, hoặc khi thức ăn không tốt cho tiêu hóa, các vấn đề về tiêu hóa sẽ xuất hiện và gây hại cho sức khỏe của động vật. Vì vậy, đối với động vật, chế độ ăn uống phải được quan tâm và bảo vệ để duy trì sức khỏe và sự sống.
Câu 6.
Một số ví dụ về tính ứng dụng của nghiên cứu về chế độ dinh dưỡng bao gồm:
- Phát triển các chương trình dinh dưỡng dựa trên những phát hiện mới nhất: Các chương trình nghiên cứu có thể giúp người dân cải thiện chế độ ăn uống của mình, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến chế độ ăn uống như bệnh tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch và ung thư.
- Cung cấp thông tin cho người tiêu dùng về các sản phẩm dinh dưỡng: Cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ về các sản phẩm dinh dưỡng, từ đó giúp họ lựa chọn sản phẩm phù hợp cho chế độ ăn uống của mình.
- Giúp định hướng chính sách và quy định về dinh dưỡng: Giúp tăng cường giám sát và kiểm soát về chất lượng và an toàn thực phẩm, đảm bảo người dân có được các sản phẩm dinh dưỡng an toàn và chất lượng cao hơn.