I. GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA CÁC NHÓM THỰC PHẨM
- Có 4 nhóm thực phẩm chính:
+ Nhóm thực phẩm giàu chất đạm (protein): có vai trò xây đựng, tạo ra các tế bào mới để thay thế những tế bào già chết đi, giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển. Ngoài ra, chất đạm còn góp phần cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động.
+ Nhóm thực phẩm giàu chất đường, bột (glucid): là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho mọi hoạt động của cơ thể.
+ Nhóm thực phẩm giàu chất béo (lipiđ): góp phần cung cấp năng lượng, giúp bảo vệ cơ thể và chuyển hoá một số vitamin cần thiết.
+ Nhóm thực phẩm giàu chất khoáng (minerals) và vitamin: tăng sức đề kháng của cơ thể, giúp cơ thể khoẻ mạnh đề chống lại bệnh tật.
II. NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA CƠ THỂ
- Thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng đều gây ra tác hại đối với cơ thể.
- Nếu ăn uống thiếu chất thì cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng, phát triển chậm lại hoặc ngừng phát triển.
- Ngoài ra, trẻ suy dinh dưỡng sẽ có sức đề kháng yếu, dễ nhiễm bệnh và trí tuệ kém phát triển.
- Nếu ăn uống quá thừa so với nhu cầu cơ thể, kèm theo thói quen ít vận động thì các chất đạm và đường, bột sẽ tích luỹ trong cơ thể đưới dạng mỡ khiến cơ thể béo phì, vận động khó khăn, chậm chạp và dễ mắc một số bệnh như: cao huyết áp, tim mạch, tiểu đường,...
III. CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG KHOA HỌC
1. Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Chế độ ăn uống khoa học trước hết cần có bữa ăn dinh dưỡng hợp lí.
- Bữa ăn dinh dưỡng hợp lí phải có sự phối hợp đủ 4 nhóm thực phẩm chính với tỉ lệ thích hợp để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu của cơ thể.
- Ngoài cơm trắng, bữa ăn dinh dưỡng hợp lí nên có đầy đủ các loại món ăn chính, gồm: món canh, món xào hoặc luộc, món mặn (rán hoặc kho, rang,... ).
2. Phân chia số bữa ăn hợp lí
- Ăn đúng bữa phân chia số bữa ăn trong ngày hợp lí sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu hoá thức ăn và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Nếu các bữa ăn quá gần nhau hoặc quá xa nhau khiến dạ dày hoạt động không điều đó, gây hại cho sức khoẻ
- Ngoài việc ăn đúng bữa, còn phải ăn đúng cách: cần tập trung nhai kĩ, không nên đọc sách, xen TV hay làm việc trong khi ăn uống.
IV. XÂY DỰNG BỮA ĂN DINH DƯỠNG, HỢP LÍ
1. Các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Bữa ăn dinh dưỡng hợp lí có đầy đủ các yếu tố sau:
+ Có đầy đủ thực phẩm thuộc 4 nhóm chính
+ Các thực phẩm thuộc 4 nhóm chính có tỉ lệ thích hợp
-
Nhiều thực phẩm cung cấp vitamin và chất khoáng
-
Lượng đủ và vừa đủ các thực phẩm cung cấp chất đường, bột, chất đạm
-
Ít cung cấp thực phẩm chất béo
+ Nên có đủ 3 món chính: món nấu, món xào, món luộc hoặc món mặn. Ngoài ra, có thêm món ăn phụ hoặc ăn kèm như rau sống, dưa chuột,...
2. Chi phí của bữa ăn
- Chi phí cho mỗi loại thực phẩm cần dùng = đơn giá x số lượng cần dùng
- Chi phí cho mỗi món ăn = chi phí thực phẩm thứ nhất + chi phí thực phẩm thứ hai + ...
- Chi phí cho bữa ăn = chi phí món ăn thứ nhất + chi phí món ăn thứ hai + ...
3. Các bước xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Quy trình xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí gồm các bước như sau:
+ Bước 1: Lập danh sách các món ăn theo từng loại
+ Bước 2: Chọn các món ăn chính.
+ Bước 3: Chọn thêm món ăn kèm;
+ Bước 4: Hoàn thiện bữa ăn.
- Tính chi phí tài chính của bữa ăn gồm các bước sau:
+ Bước 5: Ước tính số lượng mỗi loại thực phẩm cần dùng:
+ Bước 6: Tính chi phí cho mỗi loại thực phẩm cần dùng;
+ Bước 7: Tính chi phí cho mỗi món ăn,
+ Bước 8: Tính chi phí cho bữa ăn.