I. TRI THỨC VỀ KIỂU BÀI
Khái niệm
- Tường trình là kiểu văn bản thông tin, trình bày tường tận, rõ ràng, đầy đủ về diễn biến của một sự việc: “đã gây hậu quả và có liên quan đến người viết”, trong đó nên rõ mức độ thiệt hại và xác định trách nhiệm của người viết đối với sự việc.
Yêu cầu đối với kiểu văn bản
* Bố cục:
- Phần mở đầu:
+ Quốc hiệu, tiêu đề (ghi chính giữa); Địa điểm, thời gian viết (dưới quốc hiệu, tiêu ngữ và lùi sang phía bên phải của VB); Tên VB và tóm tắt sự việc tường trình (ghi chính giữa); Người (cơ quan) nhận bản tường trình
+ Một số thông tin của người viết tường trình gồm: Họ tên; Sinh ngày; Quê quán/nơi ở hiện tại; Trình độ học vấn/Trình độ chuyên môn/Nghề nghiệp; Nơi công tác/Địa chỉ làm việc,…
- Nội dung tường trình:
+ Thời gian, địa điểm xảy ra sự việc
+ Tên cá nhân, tổ chức có liên quan đến sự việc, người làm chứng (nếu có).
+ Trình tự. diễn biến của sự việc (nếu có) và xác định rõ trách nhiệm của người viết.
- Phần kết: Những đề nghị cụ thể (nếu thấy cần thiết), lời cam đoan/lời hứa; Chữ kí và họ tên người viết tường trình.
* Nội dung:
- Cung cấp đầy đủ, chính xác những thông tin về thời gian, địa điểm, sự việc, họ tên những người có liên quan, đề nghị của người viết, người gửi, người nhận và ngày, tháng, địa điểm viết tường trình.
- Nội dung sử việc được tường trình phải đảm bảo chính xác, đúng với thực tế diễn ra.
- Xác định trách nhiệm của người viết đối với sự việc đã xảy ra.
II. PHÂN TÍCH KIỂU VĂN BẢN
Mở đầu
- Gồm Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam... Em tên là Phạm Văn A, hiện đang là học sinh lớp 7A2.
- Nội dung: Trình bày về quốc hiệu, tiêu ngữ, địa điểm và thời gian viết bản tường trình, tên văn bản và tóm tắt sự việc tường trình, người nhận bản tường trình, thông tin người viết bản tường trình.
Nội dung tường trình:
- Gồm: Em viết văn bản này để tường trình về một sự việc như sau... Em xin nhận trách nhiệm về sự việc trên vì đã rủ rê các bạn và trực tiếp làm vỡ chậu cây.
- Nội dung: Trình bày về thời gian, địa điểm xảy ra, những người tham gia, diễn biến, nguyên nhân, hậu quả của sự việc và xác định rõ trách nhiệm của người viết tường trình.
Kết thúc
- Gồm: Em xin nhận lỗi về hành vi... Người làm tường trình.
- Nội dung: Trình bày về lời đề nghị, lời hứa và chữ kí, tên của người viết tường trình.
III. VIẾT THEO QUY TRÌNH
* Chuẩn bị trước khi viết:
- Xác định đề tài:
+ Đề tài: Viết bản tường trình
+ Nội dung: Về một sự việc xảy ra ngoài ý muốn mà em đã chứng kiến hoặc tham gia.
+ Kiểu bài: văn bản tường trình
- Thu thập tư liệu:
- Tìm ý
- Lập dàn ý:
+ Phần mở đầu: quốc hiệu, tiêu ngữ; địa điểm và thời gian viết VB; tên VB và tóm lược sự việc tường trình; người nhận; một số thông tin cơ bản của người viết.
+ Nội dung tường trình: giới thiệu ngắn gọn về thời gian, địa điểm xảy ra sự việc; tên những người có liên quan; tóm tắt diễn biến sự việc; nguyên nhân và hậu quả (nếu có), người chịu trách nhiệm (nếu có) và trách nhiệm của người viết VB.
+ Phần kết thúc: những đề nghị (nếu có), lời cam đoan/lời hứa, chữ kí và họ tên người viết.