Bài tập & Lời giải
MỞ ĐẦU
Một số loài thực vật như tràm, bạc hà, hoa hồng,... thường có mùi thơm dễ chịu và đặc trưng, vì trong thành phần hóa học chứa hợp chất menthol, terpinen - 4 - ol hoặc geraniol,...là các alcohol. Alcohol là gì?Alcohol có tính chất vật lí, hóa học nào và được ứng dụng trong lĩnh vực gì?
Xem lời giải
1. KHÁI NIỆM VÀ CẤU TRÚC
Tìm hiểu các khái niệm, cấu trúc của alcohol
Thảo luận 1. Quan sát hình 16.1 cho biết trong các hợp chất hữu cơ đã nêu có nhóm chức đặc trưng nào?
Xem lời giải
Thảo luận 2. Quan sát hình 16.1 và hình 16.2 cho biết nguyên tử carcbon liên kết với nhóm chức hydroxy có đặc điểm gì? Cách xác định bậc alcohol như thế nào?
Xem lời giải
Luyện tập. Xác định bậc alcohol của các hợp chất menthol, geraniol, terpinen - 4 - ol có công thức cấu tạo trong phần mở đầu.
Xem lời giải
2. ĐỒNG PHÂN VÀ DANH PHÁP
Tìm hiểu công thức cấu tạo và gọi tên các alcohol
Thảo luận 4. Quan sát bảng 16.1 cho biết cách xác định mạch carbon chính và thứ tự của các nguyên tử carbon trong phân tử alcohol
Xem lời giải
Luyện tập. Viết công thức cấu tạo và gọi tên các đồng phân alcohol có công thức phân tử C5H12O
Xem lời giải
Luyện tập. Viết công thức cấu tạo và gọi tên các đồng phân alcohol có công thức phân tử C5H12O
Xem lời giải
3. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Tìm hiểu tính chất vật lí
Thảo luận 5. Biết nhiệt độ sôi của ethanol là 78,3oC, propane là -42,1oC và dimethyl ether là -24,8oC. Giải thích sự khác biệt đó.
Xem lời giải
Thảo luận 6. Từ thông tin bảng 16.2 và hình 16.4 cho biết khả năng hòa tan trong nước của alcohol. Độ tan và nhiệt độ sôi của alcohol thay đổi như thế nào theo chiều tăng khối lượng phân tử
Xem lời giải
Luyện tập. Tại sao ethanol được dùng làm dung môi cho nhiều loại nước hoa?
Xem lời giải
4. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
Thảo luận 7. Dựa vào độ âm điện, nêu nguyên nhân sự gây ra sự phân cực về phía nguyên tử oxygen của hai liên kết C - O và O - H
Xem lời giải
1. Phản ứng thế nguyên tử hydrogen của nhóm - OH
Tìm hiểu tính chất chung của nhóm - OH
Thảo luận 8. Trong phản ứng với sodium liên kết nào trong phân tử alcohol bị phân cắt?
Xem lời giải
Luyện tập. Viết phương trình hóa học của phản ứng: CH3CH2CH2OH + K →
Xem lời giải
2. Phản ứng tạo ether
Tìm hiểu phản ứng tạo ether của alcohol
Luyện tập. Hỗn hợp methanol và ethanol có thể cấu tạo bao nhiêu ether nhờ xúc tác dung dịch H2SO4 đặc. đun nóng?
Xem lời giải
3. Phản ứng tạo thành alkene
Tìm hiểu phản ứng tách nước tạo thành alkene của alcohol
Luyện tập. Viết phương trình hóa học của phản ứng tạo thành alkene từ propan - 1 - ol ở điều kiện thích hợp.
Xem lời giải
4. Phản ứng oxi hóa alcohol
Tìm hiểu phản ứng oxi hóa hoàn toàn
Thảo luận 9. Tiến hành thí nghiệm 1 quan sát hiện tượng.
Xem lời giải
Tìm hiểu phản ứng oxi hóa không hoàn toàn
Luyện tập. Viết phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa propan - 1 - ol bằng CuO tạo thành aldehyde
Xem lời giải
5. Phản ứng riêng của polyalcohol
Thí nghiệm tính chất đặc trưng của polyalcohol
Thảo luận 10. Tiến hành thí nghiệm 2, quan sát hiện tượng ở hai ống nghiệm (1) và (2) viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra ở bước 2
Xem lời giải
Luyện tập. Trình bày phương pháp hóa học nhận biết hai chất methyl alcohol và ethylene glycol.
Xem lời giải
5. ỨNG DỤNG VÀ ĐIỀU CHẾ
Tìm hiểu một số ứng dụng của alcohol
Thảo luận 11. Đọc thông tin về những ứng dụng của alcohol, nhận xét vai trò của alcohol trong đời sống, sản xuất.
Xem lời giải
Thảo luận 12. Nêu ý kiến của em về thực trạng xã hội trong cách sử dụng rượu bia hiện nay. Làm thế nào để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình, cộng đồng liên quan đến đồ uống có cồn.
Xem lời giải
Luyện tập. Dựa trên tính chất nào để sử dụng methanol và ethanol làm nhiên liệu thay thế cho động cơ đốt trong
Xem lời giải
Tìm hiểu phương pháp điều chế alcohol
Thảo luận 13. Có những phương pháp phổ biến nào để điều chế ethanol
Xem lời giải
Vận dụng. Trong nhiều gia đình, thường ngâm các loại thảo dược như củ đinh lăng, tỏi, gừng, nhân sâm, trái nhàu,... với rượu để sử dụng. Phương pháp trên ứng dụng tính chất nào của ethanol vào đời sống?
Xem lời giải
Bài tập 2. Khi chưng cất rượu gạo theo phương pháp nấu rượu truyền thống, tại sao không nên đun sôi quá mạnh?
Xem lời giải
Bài tập 3. Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về cách pha chế nước rửa tay khô bằng alcohol, nguyên liệu cần có: isopropyl alcohol 99,8% hoặc ethyl alcohol 96$^{o}$, bộ hydrogen peroxide 3%, glycerol 98% và nước cất. Thành phần % theo thể tích các chất như sau:
- Isopropyl alcohol 75,15% hoặc ethyl alcohol 83,33% có tác dụng khử trùng
- Glycerol 1,45% giữ ẩm da tay
- Hydrogen peroxide 4,17%, loại bỏ các bào vi khuẩn nhiễm có trong dung dịch
- Thành phần còn lại là nước cất hoặc nước đun sôi để nguội
Mô tả cách thực hiện và pha chế 5 lít nước rửa tay khô từ nguyên liệu trên (có thể thêm một ít hương liệu hoặc tinh dầu để giảm bớt mùi alcohol và tạo cảm giác dễ chịu)