Câu 4: Trang 13 sgk ngữ văn 7 tập 2
Chứng minh và phân tích giá trị của các đặc điểm sau trong tục ngữ:
- Diễn đạt bằng hình ảnh so sánh.
- Diễn đạt bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ.
- Từ và câu có nhiều nghĩa.
Bài Làm:
Trong các câu tục ngữ của bài:
- Diễn đạt bằng hình ảnh so sánh: gồm các câu tục ngữ 1,6,7
1. Một mặt người bằng mười mặt của.
6. Học thầy không tày học bạn.
7. Thương người như thể thương thân.
==> Việc sử dụng các từ so sánh có tác dụng làm nổi bật nội dung được diễn đạt, dễ dàng truyền tải thông điệp mà dân gian muốn gửi gắm qua câu tục ngữ đúc kết kinh nghiệm từ thực tế cuộc sống.
- Diễn đạt bằng hình ảnh ẩn dụ:
8. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
9. Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
- Hình ảnh ẩn dụ trong câu 8: từ quả – cây trong nghĩa đen, khiến ta liên tưởng đến thành quả và công ơn, sự giúp đỡ của người khác đã cho ta có được thành quả đó.
- Ở câu 9, hai hình ảnh ẩn dụ cây và non khiến ta liên tưởng đến một cá nhân đơn lẻ và việc lớn, việc khó...
==> Trên đây là những phép ẩn dụ có tác dụng mở rộng nghĩa. Qua đó diễn đạt một cách uyển chuyển các ý tưởng cần nêu.
- Dùng từ và câu có nhiều nghĩa:
- Cái răng, cái tóc (không những chỉ răng tóc cụ thể, mà còn muốn nói đến hình thức bên ngoài của 1 cá nhân, chỉ các yếu tố hình thức nói chung ).
- Đói, rách (không những chỉ đói và rách mà còn chỉ khó khăn, thiếu thốn trong cuộc sống); sạch, thơm không chỉ nói đến giữ gìn bề ngoài sạch sẽ, mà còn nói đến việc giữ gìn tư cách, nhân phẩm tốt đẹp.
- Ăn, nói, gói, mở... ngoài nghĩa đen còn chỉ việc học cách giao tiếp, ứng xử nói chung.
- Quả, kẻ trồng cây, cây, non... cũng là những từ có nhiều nghĩa, không chỉ là cây và quả mà còn nói đến những thành quả và công ơn quan tâm, chăm sóc của người đã giúp đỡ mình.