II. THÔNG HIỂU
Câu 1: Việc dời đô đã đem lại ý nghĩa gì cho việc xây dựng và phát triển đất nước?
Câu 2: Thủ công nghiệp và thương nghiệp của nhà Lý phát triển như thế nào?
Câu 3: Quân đội nước ta dưới thời Lý được chia thành bao nhiêu bố phận? Quân đội dưới thời Lý được tổ chức như thế nào?
Câu 4: Trình bày tình hình văn hóa, giáo dục thời Lý
Câu 5: Em có nhận xét gì về chính sách đối nội và đối ngoại của nhà Lý?
Bài Làm:
Câu 1:
- Thể hiện sự sáng suốt của một vị vua đầu tiên của triều Lý.
- Tạo điều kiện cho kinh thành Thăng Long dần dần trở thành đô thị phồn thịnh, là bộ mặt của đất nước.
- Thể hiện được uy thế của Đại Việt: Thăng Long vừa là kinh đô của nước Đại Việt cường thịnh, vừa là một thành thị có quy mô lớn trong khu vực và trên thế giới lúc bấy giờ.
Câu 2:
|
Thủ công nghiệp |
Thương nghiệp |
|
- Nhờ sự phát triển của nông nghiệp, đời sống của nông dân ổn định, là cơ sở thuận lợi cho sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp dương thời. - Thủ công nghiệp rất phát triển, bao gồm hai bộ phận: thủ công nghiệp nhà nước như đúc tiền, chế tạo binh khí, dệt lụa, làm phẩm phục của triều đình,... Thủ công nghiệp nhân dân như: làm đồ trang sức, làm giấy, đúc đồng, ươm tơ, dệt lụa, làm dồ gốm, xây dựng đền đài, cung điện nhà cửa,... rất phát triển. - Nhiều công trình nổi tiếng do thợ thủ công Đại Việt thời Lý tạo dựng như: chuông Quy Điền, tháp Bảo Thiên (Hà Nội), vạc Phổ Minh (Nam Định),... |
- Buôn bản trong nước với thương nhân nước ngoài đã phát triển, diễn ra đều đặn, tấp nập ở vùng bờ biển Đông Bắc. - Thăng Long là thành thị duy nhất của nước ta hỏi ấy trở thành một trung tâm thủ công nghiệp và thương nghiệp. - Các địa phương hình thành các chợ và trung tâm trao đổi hàng hóa. - Quan hệ buôn bán giữa Đại Việt với Trung Quốc phát triển. - Cảng Vân Đồn (Quảng Ninh ngày nay) trở thành nơi buôn bán với nước ngoài rất sầm uất.
|
Câu 3:
- Quân đội được tổ chức khá hoàn chỉnh, gồm hai bộ phận:
+ Cấm quân: bảo vệ vua và kinh thành.
+ Quân địa phương: canh phòng ở các lộ, phủ, tham gia chiến đấu và sản xuất.
+ Nhà Lý thi hành chính sách “ngụ binh ư nông”
+ Quân đội được tuyển chọn chặt chẽ, có kỷ luật nghiêm minh, được huấn luyện chu đáo, trang bị vũ khí.
Câu 4:
|
Lĩnh vực |
Nhà Lý |
|
Tôn giáo |
- Phật giáo rất phát triển, hầu hết các vua thời Lý đều sùng Phật giáo. - Nho giáo bắt đầu được mở rộng và ngày càng có vai trò trong xã hội. - Đạo giáo cũng khá thịnh hành, được kết hợp với các tín ngưỡng dân gian. |
|
Văn học, nghệ thuật |
– Văn học chữ Hán bắt đầu phát triển, xuất hiện một số tác phẩm văn học có giá trị như Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ, Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt,... – Các loại hình văn hóa dân gian như: hát chèo, múa rối nước đều phát triển. Các trò chơi dân gian như: đá cầu, đấu vật, đua thuyền,... rất được ưa chuộng. – Thời Lý, một số công trình kiến trúc có quy mô tương đối lớn được xây dựng như Cấm Thành, chùa Một Cột,... Trình độ điêu khắc tinh xảo, thanh thoát được thể hiện trên các tượng Phật, ở hình trang trí rỗng, phượng và các bệ đá hình hoa sen,... |
|
Giáo dục |
- Nhà Lý đã chú ý đến việc học tập, thi cử để tuyển chọn những người tài bổ sung vào bộ máy chính quyền. - Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho xây dựng Văn Miếu ở kinh đô Thăng Long, mở đầu cho nền giáo dục Việt Nam. - Năm 1075, kì thi quốc gia đầu tiên được tổ chức để tuyển chọn quan lại. Trong kì thi này Lê Văn Thịnh là người đỗ đầu, được vào cung dạy Thái tử và làm quan đến chức Thái sư. - Năm 1076, Quốc Tử Giám được thành lập, là trường học đầu tiên của Đại Việt. Là nơi học tập của con em quý tộc; sau đó, mở rộng đến con quan lại và những người giỏi trong nước. - Nhận xét: Giáo dục, khoa cử được quan tâm song chế độ thi cử chưa có nề nếp, quy củ, khi nhà nước có nhu cầu mới mở khoa thi. |
Câu 5:
– Đối nội: Thực hiện chính sách đối nội vừa mềm dẻo, vừa khôn khéo.
+ Thực hiện chính sách đoàn kết các tộc người trên đất nước ta.
+ Kiên quyết trấn áp những thế lực có mưu đồ tách khỏi Đại Việt.
– Đối ngoại:
+ Quan hệ hòa hiếu với nhà Tống.
+ Dẹp tan các cuộc tấn công của Chăm-pa, đưa quan hệ giữa Đại Việt với Chăm-pa trở lại bình thường.