Câu 1: (Bài tập 2, SGK) Qua các từ mẫm bóng, hủn hoẳn, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?
Trả lời:
- Mẫm bóng: nó tròn tròn mật mập và rất bóng.
- Hủn hoẳn: giống với ngắn cũn cỡn, không che hết được thân mình.
Câu 2: (Bài tập 4, SGK) Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:
a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dẫn và nhọn hoái. (Tô Hoài)
b) Những gã xốc nổi thường lắm cử chỉ ngông cuông là tài ba. (Tô Hoài)
c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng hiện ra trước mi em bé. (Cô bé bán diêm)
Trả lời:
- a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo
- b) Những gã xốc nổi
- c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng
Câu 3: (Bài tập 5, SGK) Xác định danh từ trung tâm và các thành tổ phụ trong từng cụm danh từ làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.
Trả lời:
- Danh từ trung tâm: cái vuốt, gã, ngọn nến, bức tranh
- Các thành tố phụ: những, hàng ngàn, rất nhiều; ở chân, ở khoeo, xốc nổi, sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi, màu sắc rực rỡ như những bức này trong các tủ hàng.
- Tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ là làm cho ý nghĩa của danh từ nói riêng và cả câu nói chung trở nên rõ ràng và đầy đủ hơn, giúp người đọc hiểu/mường tượng rõ hơn vấn đề người viết muốn biểu đạt, tăng sức hấp dẫn cũng như giá trị của văn bản.
Câu 4: Tìm các chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây. Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong mỗi cụm danh từ đó.
a) Từ trong hóc đá, một mụ nhện cái to nhất cong chân nhảy ra. (Tô Hoài)
b) Đầu tôi to ra và nổi từng tảng rất bướng. (Tô Hoài)
c) Một cơn dông tố kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm. (Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Trả lời:
- a) một mụ nhện cái to nhất (danh từ trung tâm : mụ nhện, thành tố phụ: một, cái, to nhất)
- b) Đầu tôi to ra và nổi từng tảng (danh từ trung tâm: đầu tôi, thành tố phụ: to ra, nổi từng tảng)
- c) Một cơn dông tố kinh khủng( danh từ trung tâm: dông tố, thành tố phụ: một cơn, kinh khủng)
Câu 5: Trong những câu dưới đây, cụm danh từ làm chủ ngữ ở câu nào có trật tự từ phù hợp hơn?
a1) Thói quen của tôi đó cho đến Hay vẫn không thay đổi.
a2) Thói quen đó của tôi cho đến nay vẫn không thay đổi.
b1) Đôi chân của tôi bé nhỏ chẳng mấy chốc đã đuổi kịp chiếc xe.
b2) Đôi chân bé nhỏ của tôi chẳng mấy chốc đã đuổi kịp chiếc xe.
Trả lời:
Câu có trật tự hợp lý:
-
a2) Thói quen đó của tôi cho đến nay vẫn không thay đổi.
-
b2) Đôi chân bé nhỏ của tôi chẳng mấy chốc đã đuổi kịp chiếc xe.
Câu 6: Trong những câu dưới đây, từ những ở câu nào là thành tố phụ chỉ số nhiều và chiếm vị trí liền trước trung tâm của cụm danh từ?
a) Những tay võ kém đã bị lọc hết. (Tô Hoài)
b) San ấn những hai quả chuối. (Nam Cao)
c) Rồi bà chỉ những hậm hực suốt ngày, chỉ những tiếc tiền... (Nam Cao)
d) Những là rày ước, mai ao,
Mười lăm năm ấy, biết bao nhiêu tình.
Trả lời:
Những câu có từ "những" là thành tố phụ đứng liền trước danh từ trung tâm :
- a) Những tay võ kém đã bị lọc hết. (Tô Hoài)
-
d) Những là rày ước, mai ao,
Mười lăm năm ấy, biết bao nhiêu tình.