2. THÔNG HIỂU (6 câu)
Câu 1. Trình bày mối quan hệ của đồng hóa và dị hóa?
Câu 2. Trình bày các phương thức trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật?
Câu 3. Trình bày các giai đoạn chuyển hóa năng lượng trong sinh giới?
Câu 4. Sự giống nhau của đồng hóa và dị hóa là gì? Cho ví dụ?
Câu 5. Các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật là gì?
Câu 6. Trình bày, phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng?
Bài Làm:
Câu 1.
Trong cơ thể sinh vật, đồng hóa và dị hóa là hai quá trình quan trọng liên quan đến sự chuyển hóa và sử dụng các chất dinh dưỡng và chất cơ bản để duy trì các hoạt động sống.
- Đồng hóa là quá trình giữ nguyên thành phần hóa học của một chất trong khi thay đổi cấu trúc của nó.
- Dị hóa là quá trình thay đổi thành phần hóa học của một chất trong khi giữ nguyên cấu trúc của nó.
à Đồng hóa và dị hóa không hoàn toàn độc lập với nhau. Chẳng hạn, quá trình dị hóa các chất dinh dưỡng như protein cũng đồng thời liên quan đến đồng hóa để sản xuất năng lượng cần thiết cho sự hoạt động của tế bào. Ngoài ra, các quá trình này còn ảnh hưởng đến các quá trình khác trong cơ thể, ví dụ như trao đổi khí và cung cấp năng lượng cho sự vận động của cơ bắp.
Câu 2.
Các phương thức trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật gồm:
- Tự dưỡng: Sinh vật tự tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể (thường có ở thực vật)
+ Quang tự dưỡng: Sinh vật sử dụng nguồn năng lượng ánh sáng mặt trời và nguồn Oxy, Carbonic để tổng hợp chất hữu cơ
+ Hóa tự dưỡng: Sử dụng nguồn năng lượng từ quá trình Oxy hóa khử các hợp chất vô cơ để tổng hợp các chất hữu cơ.
- Dị dưỡng: Sinh vật lấy chất chất dinh dưỡng từ sinh vật tự dưỡng haowcj sinh vật dị dưỡng khác cho cơ thể (thường có ở động vật)
+ Quang dị dưỡng: Sử dụng ánh sáng mặt trời và nguồn Carbon làm chất hữu cơ (vi khuẩn)
+ Hóa dị dưỡng: Sử dụng nguồn năng lượng và Carbon hữu cơ (động vật)
Câu 3.
* Quá trình chuyển hóa năng lượng có thể được phân thành các giai đoạn chính như sau:
- Tổng hợp năng lượng: Sinh vật tiêu thụ thức ăn hoặc thực hiện quang hợp để thu thập năng lượng từ môi trường.
- Phân giải năng lượng:
+ Năng lượng trong thức ăn hoặc ánh sáng được tách ra và chuyển đổi thành các dạng khác nhau để cung cấp cho các quá trình nội bộ của cơ thể.
+ Năng lượng được lưu trữ trong các phân tử ATP (adenosine triphosphate) các phân tử này là các dạng năng lượng cao và có thể được sử dụng cho các quá trình tiếp theo.
- Huy động năng lượng: Năng lượng tichcs trữ trong ATP được huy động vào các quá trình: trao đổi chất, vận động, cảm ứng,… cho sinh vật
Câu 4.
- Đồng hóa và dị hóa đều là các quá trình điều chỉnh cơ thể của sinh vật để phù hợp với môi trường sống của nó. Đồng hóa là quá trình thích nghi với điều kiện sống thông qua sự phát triển của các tính năng giống nhau trong một nhóm sinh vật. Dị hóa là quá trình thích nghi với điều kiện sống thông qua sự phát triển của các tính năng khác nhau giữa các nhóm sinh vật khác nhau.
- Ví dụ, đồng hóa có thể xảy ra trong các loài thủy sinh khi chúng phát triển các tính năng giống nhau để sống trong môi trường nước. Trong khi đó, dị hóa có thể xảy ra trong các loài động vật khi chúng phát triển các tính năng khác nhau để sống trong các môi trường khác nhau, như cánh tay và chân cho chạy hoặc bay, hoặc lông và da cho cách nhiệt và bảo vệ.
Câu 5.
- Thu nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất trong cơ thể: Các sinh vật thường xuyên thu nhận các chất từ môi trường cung cấp để tiêu thụ và vận chuyển nó vào trong cơ thể để thựu hiện biến đỏi thành các chất dinh dưỡng.
- Biến đổi các chất và chuyển hóa năng lượng: Sinh vật biến đổi các chất hữu cơ phức tạp thành đơn giản cho cơ thể hấp thụ.
- Thải các chất ra khỏi cơ thể vào môi trường: Các hệ cơ quan của sinh vật đào thải các chất thừa, đọc hại, cặn bã ra khỏi cơ thể vào môi trường
- Điều hòa: Điều hòa quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng sao cho phù hợp với cơ thể
Câu 6.
- Trao đổi chất là quá trình tổng hợp, phân giải và tái tổ chức các nguyên liệu sinh học trong tế bào, nhằm duy trì sự sống và hoạt động của sinh vật.
- Chuyển hóa năng lượng là phần của quá trình trao đổi chất, trong đó năng lượng được giải phóng từ các chất dinh dưỡng và lưu trữ dưới dạng ATP - nguồn năng lượng phổ biến trong tế bào. Nhờ quá trình chuyển hóa năng lượng, sinh vật có thể duy trì động cơ trong các quá trình tổng hợp và phân giải của trao đổi chất, đảm bảo sự ổn định và phát triển.
à Mối quan hệ giữa hai quá trình đó là mối quan hệ gắn bó, bổ sung lẫn nhau: Chuyển hóa năng lượng cung cấp nguồn năng lượng cho các phản ứng hóa học của trao đổi chất, trong khi trao đổi chất cung cấp nguyên liệu và môi trường cho chuyển hóa năng lượng để tiếp tục cung cấp năng lượng cho các quá trình sinh lý diễn ra.