2. THÔNG HIỂU (6 câu)
Câu 1. Trình bày quá trình trao đổi chất ở sinh vật?
Câu 2. Trình bày quá trình chuyển hóa năng lượng ở sinh vật?
Câu 3. Trình bày vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật?
Câu 4. Trình bày các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất ở sinh vật?
Câu 5. Sự giống nhau giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật?
Câu 6. Môi trường có vai trò như thế nào đối với quá trình trao đổi chất ở sinh vật?
Bài Làm:
Câu 1.
* Quá trình này bao gồm các giai đoạn sau:
- Hấp thụ: Sinh vật tiếp nhận các chất dinh dưỡng thông qua quá trình hấp thụ.
- Vận chuyển: Sau khi hấp thụ, các chất dinh dưỡng được vận chuyển đến các tế bào trong cơ thể thông qua các mạch máu hoặc các kênh khác.
- Tiêu hóa: Các chất dinh dưỡng cần được xử lý để có thể sử dụng được trong cơ thể.
- Hô hấp: Quá trình hô hấp là quá trình chuyển hóa oxy và khí carbonic dioxide.
- Chuyển hoá: Các chất dinh dưỡng được chuyển hoá thành năng lượng và các sản phẩm chuyển hoá khác.
- Tiết ra chất thải: Cuối cùng, các sản phẩm chuyển hoá không còn cần thiết được đưa ra khỏi cơ thể dưới dạng chất thải.
Câu 2.
* Quá trình này bao gồm các giai đoạn sau:
- Tiêu thụ thức ăn: Sinh vật tiêu thụ thức ăn để cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Tiêu hóa: Thức ăn được tiêu hóa để giải phóng các chất dinh dưỡng.
- Phân hủy: Các phân tử thức ăn được phân hủy thành các phân tử đơn giản hơn.
- Hô hấp tế bào: Các phân tử thức ăn được đưa vào các tế bào của cơ thể. Quá trình này được gọi là hô hấp tế bào. Trong quá trình này, các phân tử được chuyển hóa thành ATP (adenosine triphosphate), loại năng lượng cần thiết cho các hoạt động của tế bào.
- Truyền năng lượng: ATP được truyền đến các cơ quan và các mô khác của cơ thể để cung cấp năng lượng cho các hoạt động của chúng.
- Phản ứng chuyển hóa: Trong quá trình sử dụng ATP, các phản ứng chuyển hóa diễn ra để sản xuất năng lượng cần thiết.
- Tiết ra chất thải: Cuối cùng, các sản phẩm chuyển hóa không còn cần thiết được đưa ra khỏi cơ thể dưới dạng chất thải.
Câu 3.
* Vai trò của trao đổi chất:
- Cung cấp năng lượng: Trao đổi chất giúp cơ thể tiêu thụ thức ăn và chuyển đổi thành năng lượng để duy trì các hoạt động cơ bản của cơ thể.
- Cung cấp chất dinh dưỡng: Trao đổi chất giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thức ăn như protein, carbohydrate và lipid để cung cấp các nguyên liệu cho các hoạt động của cơ thể.
- Loại bỏ chất thải: Trao đổi chất giúp cơ thể loại bỏ các chất thải và các chất độc hại khác, giúp bảo vệ sức khỏe của cơ thể.
* Vai trò của chuyển hóa năng lượng:
- Cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể: Chuyển hóa năng lượng giúp cơ thể chuyển đổi các chất dinh dưỡng thành năng lượng, giúp cơ thể có thể thực hiện các hoạt động cần thiết như vận động, sinh sản, trao đổi chất, tổng hợp các chất cần thiết cho sự sống.
- Duy trì nhiệt độ cơ thể: Chuyển hóa năng lượng cũng giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân bên ngoài.
- Giúp cơ thể điều chỉnh trạng thái chuyển hóa: Chuyển hóa năng lượng cũng giúp cơ thể điều chỉnh trạng thái chuyển hóa để phù hợp với nhu cầu của cơ thể. Khi cơ thể cần nhiều năng lượng hơn, trạng thái chuyển hóa sẽ thay đổi để cung cấp đủ năng lượng.
Câu 4.
- Thu nhận các chất từ môi trường: Thu nhận các chất dinh dưỡng từ cơ quan chuyên biệt.
- Vận chuyển các chất: Vận chuyển các chất dinh dưỡng thu nhận được đến từng cơ quan và tế bào.
- Biến đổi các chất: Các chất dinh dưỡng có thể được hấp thụ trực tiếp hoặc biến đổi thành các chất khác.
- Tổng hợp các chất và tích lũy năng lượng.
- Phân giải các chất và chuyển hóa năng lượng.
- Đào thải các chất ra môi trường.
- Điều hòa: Điều hòa quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng dựa trên hệ thần kinh và hormone.
Câu 5.
* Sự giống nhau giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật là cả hai quá trình đều liên quan đến việc cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể.
- Trong quá trình trao đổi chất, thực phẩm và các chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ, sau đó được chuyển hóa thành các hợp chất có thể sử dụng được như ATP (Adenosine triphosphate) - một phân tử cung cấp năng lượng cho các quá trình tế bào. Nhờ trao đổi chất, cơ thể có thể duy trì các chức năng sống cần thiết như hô hấp, tiêu hóa, chuyển hóa chất béo, protein và đường.
- Chuyển hóa năng lượng là quá trình chuyển đổi năng lượng từ một dạng sang dạng khác, ví dụ như chuyển đổi năng lượng từ dạng hóa học trong thực phẩm thành năng lượng điện hóa trong tế bào, và cuối cùng là thành năng lượng nhiệt. Quá trình chuyển hóa năng lượng cũng liên quan đến việc sử dụng các phân tử ATP để cung cấp năng lượng cho các quá trình tế bào.
=> Vì vậy, sự giống nhau giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật là cả hai quá trình đều liên quan đến việc cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể, và cùng nhau hỗ trợ cho các chức năng sống cần thiết.
Câu 6.
- Nhiệt độ là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất ở sinh vật. Nếu nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, các tế bào sinh vật có thể bị tổn thương hoặc chết.
- Độ ẩm cũng là yếu tố quan trọng. Nếu môi trường quá khô hoặc quá ẩm, các tế bào sinh vật sẽ không thể hoạt động hiệu quả trong quá trình trao đổi chất.
- Ánh sáng: Ánh sáng là nguồn năng lượng cần thiết để thực hiện quá trình quang hợp, quá trình sản xuất đường và chất béo từ nước và khí cacbonic.
- Độ pH: Nếu độ pH quá cao hoặc quá thấp, các phản ứng hóa học của quá trình trao đổi chất sẽ bị ảnh hưởng, do đó ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào sinh vật.
- Sự hiện diện của các chất dinh dưỡng và độc hại: Chất dinh dưỡng cần thiết để tế bào sinh vật có thể hoạt động, trong khi các chất độc hại có thể gây ra tổn thương và làm giảm hoạt động của các tế bào sinh vật.