BÀI 45. DI TRUYỀN LIÊN KẾT
Khởi động: Khi làm thí nghiệm trên ruồi giấm, quan sát thấy có hiện tượng tính trạng thân xám thường di truyền cùng cánh dài, tính trạng thân đen thường di truyền cùng cánh cụt. Đây là hiện tượng gì?
Giải rút gọn:
Đây là hiện tượng di truyền liên kết.
I. QUY LUẬT DI TRUYỀN LIÊN KẾT
Hoạt động 1: Dựa vào kết quả thí nghiệm, thực hiện các yêu cầu sau:
1. Phép lai trên gồm những tính trạng nào?
2. Trong phép lai trên, nếu các tính trạng di truyền theo quy luật di truyền của Mendel thì kết quả phép lai sẽ có bao nhiêu kiểu hình?
3. Em có nhận xét gì về sự di truyền của các tính trạng trong phép lai trên?
Giải rút gọn:
1. Phép lai gồm những tính trạng: thân xám, cánh dài và thân đen, cánh cụt.
2. Kết quả phép lai sẽ có 4 kiểu hình.
3. Nhận xét:
-
Tính trạng thân xám luôn đi cùng với tính trạng cánh dài, tính trạng thân đen luôn đi cùng với tính trạng cánh cụt.
-
Tính trạng màu thân và chiều dài có hiện tượng liên kết gen.
Hoạt động 2: Vì sao cơ thể F1 trong thí nghiệm của Morgan giảm phân chỉ hình thành hai loại giao tử?
Giải rút gọn:
Vì hai cặp gene quy định 2 tính trạng cùng nằm trên một cặp NST tương đồng và di truyền cùng nhau.
Hoạt động 3: Trình bày khái niệm di truyền liên kết.
Giải rút gọn:
Di truyền liên kết là hiện tượng các gene quy định các tính trạng cùng nằm trên một NST có xu hướng di truyền cùng nhau trong quá trình giảm phân.
Hoạt động 4: Dựa vào kiến thức đã học, phân biệt quy luật di truyền liên kết với di truyền phân li độc lập bằng cách hoàn thành vào vở theo mẫu Bảng 45.1
Bảng 45.1. Phân biệt di truyền liên kết với di truyền phân li độc lập
Quy luật di truyền Đặc điểm phân biệt Liên kết gene Phân li độc lập Sự di truyền các tính trạng ? ? Sự phân bố của các gene quy định các tính trạng ? ? Biến dị tổ hợp ở đời con ? ?
Giải rút gọn:
Bảng 45.1. Phân biệt di truyền liên kết với di truyền phân li độc lập
Quy luật di truyền Đặc điểm phân biệt Liên kết gene Phân li độc lập Sự di truyền các tính trạng Cùng nhau Độc lập Sự phân bố của các gene quy định các tính trạng Liên kết với nhau Không liên kết với nhau Biến dị tổ hợp ở đời con Không có Có
II.ỨNG DỤNG VỀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT
Câu hỏi: Di truyền liên kết có ý nghĩa như thế nào trong nông nghiệp? Nêu ví dụ.
Giải rút gọn:
Ý nghĩa: có thể chuyển những gene quy định tính trạng tốt nằm trên cùng một NST để di truyền cùng nhau. Ví dụ: chuyển gene để tạo thành nhóm gene quy định cây trồng có sức đề kháng với thuốc diệt cỏ, năng suất cao.