BÀI 1: BẤT ĐẲNG THỨC
1. KHÁI NIỆM BẤT ĐẲNG THỨC
Hoạt động 1 (trang 25): Cho hai số thực x và y được biểu diễn trên trục số (Hình 1)
Hãy cho biết số nào lớn hơn
Giải rút gọn:
x < 0 và y > 0 => y > x
Thực hành 1 (trang 26): Hãy chỉ ra các bất đẳng thức diễn ra mỗi khẳng định sau
a) x nhỏ hơn 5
b) a không lớn hơn b
c) m không nhỏ hơn n
Giải rút gọn:
a) x < 5
b) a 5
c) m n
2. TÍNH CHẤT CỦA BẤT ĐẲNG THỨC
Hoạt động 2 (trang 26): Cho a, b, c thỏa mãn a > b và b > c. Trong a và c, số nào lớn hơn? Vì sao?
Giải rút gọn:
a > b mà b > c => a > c
Hoạt động 3 (trang 26): Thay mỗi ? Bằng các dấu thích hợp (<,>)
a) 4 > 1
4 + 15 ? 1 + 15
b) -10 < - 5
-10 + (-15) ? -5 + (-15)
Giải rút gọn:
a) 4 + 15 > 1 + 15
b) -10 + (-15) < -5 +(-15)
Thực hành 3 (trang 27): So sánh hai số -3 + 2350 và -2 + 2350
Giải rút gọn:
– 3 < -2
=> -3 + 2350 < -2 + 2350
Thực hành 4 (trang 27): Cho hai số m và n thoả mãn m > n. Chứng tỏ m + 5 > n + 4
Giải rút gọn:
m > n, 5 > 4
=> m + 5 > n + 4
Vận dụng 1 (trang 27): Gọi a là số tuổi của bạn Na, b là số tuổi của bạn Toàn, biết rằng bạn Toàn lớn tuổi hơn bạn Na. Hãy dùng bất đẳng thức để biểu diễn mối quan hệ về tuổi của hai bạn đó ở hiện tại và sau ba năm nữa.
Giải rút gọn:
Hiện tại: a < b
Sau 3 năm: a + 3 < b + 3
Hoạt động 4 (trang 27): Thay mỗi ? sau bằng dấu thích hợp (<,>)
a) 3 > 2
3.17 ? 2.17
b) -10 < -2
(-10).5 ? (-2) .5
c) 5 > 3
5.(-2) ? 3.(-2)
d) -10 < -2
(-10).(-7) ? (-2).(-7)
Giải rút gọn:
a) 3.17 > 2.17
b) (-10).5 < (-2).5
c) 5.(-2) < 3.(-2)
d) (-10).(-7) > (-2).(-7)
Thực hành 5 (trang 28): Hãy so sánh: (-163).(-75)15 và (-162).(-75)15
Giải rút gọn:
(-163).(-75)15 < (-162).(-75)15
Thực hành 6 (trang 28): Cho hai số m, n thoả mãn 0 < m2 < n2. Chứng tỏ 1,5m2 < 2n2
Giải rút gọn:
Vì 1,5 < 2 và m2 <n2
=> 1,5m2 < 2n2
Vận dụng 2 (trang 28): Cho biết -10m < -10n, hãy so sánh m và n
Giải rút gọn:
-10m < -10n
=> m > n
3. BÀI TẬP CUỐI SÁCH
Bài 1 (trang 28): Dùng các kí hiệu >, <, để diễn tả:
a) Tốc độ v đúng quy định với biển báo giao thông ở hình 4a.
b) Trọng tải P của toàn bộ xe khi đi qua cầu đúng quy định với biển báo giao thông ở hình 4b.
Giải rút gọn:
a) Biển báo hình 4a cấm tốc độ của xe chạy vượt giá trị trên biển là 70km/h
Tốc độ v đúng quy định với biển báo giao thông thì: v ≤ 70 (km/h)
b) Biển báo hình 4b cấm trọng tải của xe vượt giá trị trên biển là 10 tấn
Trọng tải P của toàn bộ xe khi đi qua cầu đúng quy định thì: P ≤ 10 (tấn)
Bài 2 (trang 29): Hãy chỉ ra các bất đẳng thức diễn tả mỗi khẳng định sau:
a) m lớn hơn 8;
b) n nhỏ hơn 21;
c) x nhỏ hơn hoặc bằng 4;
d) y lớn hơn hoặc bằng 0.
Giải rút gọn:
a) m > 8
b) n < 21
c) x 4
d) y 0
Bài 3 (trang 29): Hãy cho biết các bất đẳng thức được tạo thành khi:
a) Cộng hai vế của bất đẳng thức m > 5 với -4
b) Cộng hai vế của bất đẳng thức x² ≤ y + 1 với 9
c) Nhân hai vế của bất đẳng thức x > 1 với 3, rồi tiếp tục cộng với 2
d) Cộng vào hai vế của bất đẳng thức m ≤ -1 với -1, rồi tiếp tục cộng với -7
Giải rút gọn:
a) m - 4 > 5 - 4
⟺ m - 4 > 1
b) x² + 9 ≤ y + 1 +9
⟺ x2 + 9 ≤ y + 10
c) x.3 + 2 > 1.3 + 2
⟺ 3x + 2 >5
d) m - 1 - 7 ≤ -1 -1-7
⟺ m - 8 ≤ -9
Thực hành 4 (trang 29): So sánh hai số x và y trong mỗi trường hợp sau:
a) x + 5 > y + 5;
b)-11x ≤-11y;
c) 3x-5<3y-5;
d) -7x + 1 >-7y+1.
Giải rút gọn:
a) x > y
b) x y
c) x < y
d) x < y
Vận dụng 5 (trang 29): Cho hai số a, b thỏa mãn a < b. Chứng tỏ:
a) b - a > 0;
b) a-2 < b-1;
c) 2a + b <3b;
d)-2a-3-2b-3.
Giải rút gọn:
a) a < b => b – a > 0 (đpcm)
b) a – 2 < b – 1 => a – b < 1
Vì a < b => a – b < 0 => a – b < 1 => a – 2 < b – 1 (đpcm)
c) 2a + b < 3b
⬄ 2a – 2b < 0
⬄ a – b < 0
⬄ a < b => 2a + b < 3b (đpcm)
d) -2a – 3 > -2b – 3
⬄-2a + 2b > 0
⬄ b – a > 0
⬄ b > a => -2a – 3 > -2b – 3 (đpcm)