Bài 4: Trung Quốc thời phong kiến

A. Kiến thức trọng tâm

1. Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc.

• Trung Quốc xây dựng nhà nước đầu  tiên ở Châu thổ sông Hòang Hà  từ 2.000 năm tr CN, và mở rộng xuống phía Nam, có nền văn minh cổ đại rực rỡ  (Hạ-Chu-Thương)
• Xuất hiện công cụ sắt , năng xuất lao động tăng .
• Hình thành giai cấp địa chủ , nông dân lĩnh canh  ( tá  điền ) nhận ruộng của địa chủ  và nộp tô cho địa chủ .
• Hình thành quan hệ sản xuất phong kiến Trung Quốc
• Địa chủ .
• Nông dân tá điền.

2. Xã hội Trung Quốc thời Tần – Hán.

• Tần Thủy Hòang (221 tr CN - 206 tr CN) :
• Chia  nước  thành  quận huyện , cử quan cai trị .
• Thống nhất đo lường và tiền tệ.
• Bắt lao dịch .
• Xây Vạn Lý Trường Thành ,  lăng Ly Sơn,  cung A Phòng ..
• Gây chiến tranh , mở rộng lãnh thổ vế phía bắc và nam .
• Hán  206 tr CN - 220 :
• Xóa bỏ pháp luật hà khắc.
• Giảm nhẹ tô thuế , sưu dịch .
• Khuyến khích phát triển nông nghiệp, nên kinh tế phát triển , xã hội ổn định
• Xâm lược Triều Tiên , chiếm Nam Việt  ( Khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 ).

3. Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường.

• Đối nội :
• Cử người thân tín cai quản địa phương
• Mở khoa thi chọn nhân tài.
• Giảm tô thuế .
• Phép quân điền , chia ruộng cho nông dân cày cấy , xã hội  phồn vinh cường thịnh .
• Đối ngoại :
• Xâm lược  Nội  Mông , Tây Vực , Triều Tiên , Củng cố đô hộ ở An Nam  ( khởi nghĩa Mai Thúc Loan  và Phùng  Hưng ).
• Trở thành đất nước cường thịnh nhất Châu Á.

4. Trung Quốc thời Tống – Nguyên

• Nhà Tống thống nhất Trung Quốc : 960 – 1279
• Xóa bỏ thuế và sưu dịch nặng nề .
• Mở  mang thủy lợi .
• Phát triển thủ công nghiệp như khai mỏ, luyện kim, dệt tơ lụa , đúc vũ khí
• Có nhiều phát minh
• Đời sống nhân dân ổn định.
• Năm 1271 Hốt Tất Liệt tiêu diệt nhà Tống  lập ra nhà Nguyên: (1271 – 1368).
• Phân biệt đối xử  giữa người Mông và người Hán .
• Nhân dân nổi dậy  chống Nguyên , do nhà Nguyên là người ngọai bang .

5. Trung Quốc thời Minh – Thanh

• Năm 1368 Chu Nguyên Chương lập ra nhà Minh .
• 1644 quân Mãn Thanh  từ phương Bắc tràn xuống lập ra nhà Thanh :
• Xã hội Trung Quốc bị suy thóai , vua quan sa đọa , nông dân đói khổ
• Công thương nghiệp phát triển như xưởng dệt lớn được chuyên môn hóa  và  có nhiều nhân công như ở Tô Châu , Tùng giang
• Quảng  Châu là thương cảng .
• Mầm mống kinh tế tư  bản chủ nghĩa   xuất hiện, xã phong kiến suy yếu

6. Văn hóa Trung Quốc thời phong kiến.

• Nho giáo  là hệ tư tưởng và đạo đức thống trị xã hội Trung Quốc thời phong kiến   - Khổng Tử, Mạnh Tử .
• Văn học:
• Thơ có Lý Bạch , Đỗ Phủ  ,Thơ Đường.
• Văn học có Thủy Hử của Thị  Nại Am , Tây Du Ký  của Ngô Thừa Ân  , Tam Quốc Diễn Nghĩa  của La Quán Trung .
• Sử  ký  của Tư Mã Thiên , bộ Đường Thư , bộ Minh sử .
• Khoa học kỹ thuật : giấy  viết  có Thái Luân , nghề in, la bàn, thuốc súng , dệt vải , làm đồ sứ , đóng tàu , luyện sắt …
• Kiến trúc nhiều cung điện như Cố cung ở Bắc Kinh