A. Kiến thức trọng tâm
1. Thời Lý, Trần nhân dân ta đã đương đầu với những cuộc xâm lược:
|
Tên cuộc kháng chiến |
Thời gian |
Lực lượng quân xâm lược |
|
Chống quân xâm lược Tống |
1075 – 1077 |
10 vạn bộ binh, 20 vạn dân phủ |
|
Kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ |
1/1258 |
3 vạn |
|
Kgáng chiến lần thứ II chống quân xâm lược Nguyên. |
1/1285 |
50 vạn |
|
Kháng chiến lần thứ III chống quân xâm lược Nguyên |
12/1287 |
30 bạn |
2. Diễn biến các cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý, chống Mông – Nguyên thời Trần:
a. Thời gian bắt đầu và kết thúc của mỗi cuộc kháng chiến:
|
Tên cuộc kháng chiến |
Thời gian bắt đầu |
Thời gian kết thúc |
|
Chống quân xâm lược Tống |
10/1075 |
3/1077 |
|
Kháng chiến lần thứ I chống quân xâm lược Mông Cổ |
1/1258 |
29/1/1258 |
|
Kháng chiến lần thứ II chống quân xâm lược Nguyên |
1/1285 |
6/1285 |
|
Kháng chiến lần thứ III chống quân xâm lược Nguyên |
12/1287 |
4/1258 |
b. Đường lối đánh giặc trong mỗi cuộc kháng chiến:
- Kháng chiến chống Tống:
- Đường lối chung: Chủ động đánh giặc, buộc giặc đánh theo cách đánh của ta.
- Giai đoạn 1: chủ động tấn công trước để tự vệ…
- Giai đoạn 2: chủ động xây dựng phòng tuyến phản công tiêu hao lực lượng, buộc chúng đầu hàng rút quân về nước.
- Kháng chiến chống Mông – Nguyên:
- Khi giặc mạnh rút lui bảo toàn lực lượng
- Thực hiện “vườn không nhà trống”.
- Khi giặc lâm vào thế khó khăn phản công tiêu diệt.
- Trong lần 3 diệt đoàn thuyền lương, lập trận địa trên sông Bạch Đằng.
c. Những tấm gương tiêu biểu về lòng yêu nước, bất khuất của mỗi cuộc kháng chiến:
- Kháng chiến chống Tống: Lý Thường Kiệt, Thân Cảnh Phúc, Lí Kế Nguyên…
- Kháng chiến chống Mông – Nguyên: Trần Quốc Tuấn , Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư, Trần Quốc Toàn…
d. Một số dẫn chứng về tinh thần đoàn kết đánh giặc trong mỗi cuộc kháng chiến của dân tộc:
- Kháng chiến chống Tống: Sự đoàn kết giữa quân đội triều đình với đồng bào dân tộc miền núi do các tù trưởng chỉ huy.
- Kháng chiến chống Mông – Nguyên: Nhân dân theo lệnh triều đình thực hiện “vườn không nhà trống”. Nhân dân phối hợp với quân triều đình tiêu diệt giặc.
e. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của các cuộc kháng chiến thời Lý – Trần:
|
Nội dung |
Kháng chiến chống Tống thời Lý |
Kháng chiến chống Mông – Nguyên thời Trần |
|
Nguyên nhân thắng lợi |
Ý chí độc lập tự chủ của toàn dân, sức mạnh đoàn kết dân tộc. Tài mưu lược của anh hung Lý Thường Kiệt. |
Tinh thần đoàn kết toàn dân. Chiến lược chiến thuật tài tình của vua quan nhà Trần. Sự đóng góp quan trọng của các danh tướng. |
|
Ý nghĩa lịch sử |
Buộc nhà Tống phải bỏ âm mưu xâm lược Đại Việt. Nền độc lập tự chủ được bảo vệ. |
Đập tan ý chí xâm lược của đế chế Nguyên, bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc. Góp phần xây dựng truyền thống quân sự Việt Nam. Củng cố khối đoàn kết toàn dân. |
B. Bài tập & Lời giải
Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học
Câu 1: Trang 81 sgk Lịch sử 7
Nước Đại Việt thời Lý – Trần đã đạt được những thành tựu nổi bật gì? (kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học – nghệ thuật).
Xem lời giải
Câu 2: Trang 81 sgk Lịch sử 7
Lập bảng thống kê những sự kiện sự kiện lớn đáng ghi nhớ trong lịch sử nước ta thời Lý – Trần theo trình tự thời gian và nội dung (niên đại và sự kiện).