Giải bài 24: Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân (1945 -1946)

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM 

I. Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám

Chỉ 10 ngày sau Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thành công, quân đội các nước trong phe Đồng minh, với danh nghĩa giải giáp quân đội Nhật kéo vào nước ta. Từ vĩ tuyến 16 trở ra bắc có 20 vạn quân Tưởng và bọn tay sai phản động của chúng. Từ vĩ tuyến 16 trở vào nam quân đội Anh dẹp đường cho Pháp quay trở lại xâm lược nước ta. Lực lượng phản động hoành hành. Nền độc lập bị đe dọa nghiêm trọng. Kinh tế nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu, nạn đói diễn ra nghiêm trọng, ngân sách hầu như trống rỗng. 

Việt Nam đứng trước tình thế "ngàn cân treo sợi tóc"

II. Bước  đầu xây dựng chế độ mới

Ngày 8-9-1945, Chính phủ Lâm thời công bố Lệnh tổng tuyển cử trong cả nước. Hơn 90% cử tri trong cả nước đi bầu cử. Sau bầu cử Quốc hội, khắp các địa phương trong cả nước tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Ngày 29-5-1946, Hội liên hiệp quốc dân Việt Nam được thành lập. 

III. Diệt giặc đói giặc dốt và giải quyết khó khăn về tài chính

Tổ chức ngày đồng tâm, lập hũ gạo cứu đói. Đẩy mạnh tăng gia sản xuất.

8-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập nha bình dân học vụ kêu gọi nhân dân tham gia các lớp xóa nạn mù chữ. 

Xây dựng "quỹ độc lập", phát động phong trào "Tuần lễ vàng". Ngày 23-11-1946, Quốc hội quyết định cho lưu hành đồng tiền Việt Nam trong cả nước.

IV. Nhân dân Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược.

Được sự giúp đỡ của thực dân Anh, tháng 9-1945, thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai. Quân và dân ta đã anh dũng đánh trả lại quân xâm lược bằng mọi hình thức với mọi thứ vũ khí. Trung ương Đảng, Chính Phủ và chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào ủng hộ Nam Bộ kháng chiến. Nhân dân Bắc Bộ, Trung Bộ tích cực ủng hộ đồng bào Nam Bộ kháng chiến.

V. Đấu tranh chống quân tưởng và bọn phản cách mạng.

Không thể cùng một lúc đấu với hai kẻ thù chính vì vậy, trong khi tiến hành cuộc kháng chiến chống quân Pháp Đảng ta hòa với Tưởng. Đồng ý chia cho chúng 70 ghế trong Quốc hội không qua bầu cử, nhượng một số quyền lợi kinh tế, chấp nhận tiêu tiền quan kim và quốc tệ.

Đối với bọn phản cách mạng thì nghiêm khắc trừng trị.

VI. HIệp định sơ bộ (6-3 -1946)  và Tạm ước Việt - Pháp (14-9-1946)

Trước tình hình Pháp và Tưởng ký hiệp ước Hoa Pháp (28-2-1946),  Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Việt Nam ký hiệp định sơ bộ và tiếp đến là bản Tạm ước theo đó nhượng cho chúng nhiều quyền lợi.