Giải bài 22: Cao trào cách mạng tiến tới tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. Mặt trận Việt Minh ra đời (19-5-1941)

Tháng 6- 1941, phát xít Đức tấn công Liên Xô,  trên thế giới hình thành hai trận tuyến: Một bên là các lực lượng dân chủ do Liên Xô đứng đầu và một bên là khối phát xít Đức, I-ta -li -a, Nhật. Ngay từ đầu, cuộc chiến của nhân dân ta đã là một bộ phận trong cuộc đấu tranh của các lực lượng dân chủ,

Ngày 28-1-1941, Nguyễn Aí Quốc về nước triệu tập hội nghị ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8 tại Pác Bó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến ngày 19-5-1941. Hội nghị Trung ương 8 đánh dấu sự hoàn thiện chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu. Hội nghị chủ trương thành lập Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh).  Mặt trận Việt Minh chính thức được thành lập ngày 19-5-1941, chỉ sau một thời gian ngắn, tổ chức này đã có uy tín và ảnh hưởng sâu rộng trong nhân dân. Mặt trận Việt Minh ra đời chuẩn bị mọi mặt về lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang và căn cứ địa  cho cách mạng tiến tới.

 Đầu tháng 5- 1944. Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị cho các cấp sửa soạn khởi nghĩa và kêu gọi nhân dân "sắm vũ khí đuổi thù chung" . Theo chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập (22-12-1944) 

II. Cao trào kháng Nhật, cứu nước tiến tới tổng khởi  nghĩa tháng Tám năm 1945

1. Nhật đảo chính Pháp (9-3-1945) 

Vào đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc. Nước Pháp được giải phóng. Ở mặt trận Châu Á - Thái Bình Dương phát xít Nhật cũng khốn đốn trước những đòn tấn công của Anh - Mĩ trên bộ cũng như trên biển. Thực dân Pháp ráo riết chuẩn bị mọi điều khiện chờ cơ hôi để thống trị lại Đông Dương. Đứng trước tình thế cận kề thất bại Nhật buộc phải tiến hành đảo chính Pháp để độc chiếm Đông Dương. Đêm 9-3-1945. Nhật tiến hành đảo chính Pháp trên toàn Đông Dương quân Pháp chống cự yếu ớt rồi nhanh chóng đầu hàng. 

2. Tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

Ngay khi Nhật tiến hành đảo chính Pháp, Ban thường vụ Trung ương Đảng đã họp hội nghị mở rộng và đưa ra chỉ thị:" Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", xác định kẻ thù chính và cụ thể trước mắt của  nhân dân ta lúc này là phát xít Nhật chứ không phải là thực dân Pháp nữa. Hội nghị phát động cao trào " Kháng Nhật cứu nước" làm tiền đề mạnh mẽ cho cuộc Tổng khởi  nghĩa. 

Ngày 15 -4 -1945, Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kì họp tại Hiệp Hòa (Bắc Giang) quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân, phát triển hơn nữa lực lượng vũ trang và nửa vũ trang. Uỷ ban quân sự cách mạng Bắc Kỳ được thành lập. Khu giải phóng Việt Bắc ra đời (4- 6- 1945).

Phong trào quần chúng trong cả nước đang trên đà phát triển mạnh mẽ thì nạn đói diễn ra mạnh mẽ ở các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ. Khẩu hiệu "Phá kho thóc giải quyết nạn đói" kịp thời được đưa ra làm dấy lên phong trào phá kho thóc Nhật diễn ra mạnh mẽ.