1. ĐỘ TO CỦA ÂM
Luyện tập: Hình dưới đây cho thấy đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí khi nguồn âm là một âm thoa được gõ nhẹ (a) và gõ mạnh (b). Sóng âm nào có biên độ giao động lớn hơn?
Hướng dẫn giải :
Sóng âm khi âm thoa được gõ mạnh có biên độ giao động lớn hơn khi âm thoa được gõ nhẹ.
Câu hỏi 1. Tiến hành thí nghiệm và hoàn thành các thông tin theo mẫu Bảng 13.1.
Hướng dẫn giải :
Hoàn thành bảng:
|
Gảy dây chun |
Biên độ dao động của dây chun (lớn/nhỏ) |
Âm phát ra (to/nhỏ) |
|
Nhẹ |
Nhỏ |
Nhỏ |
|
Mạnh |
Lớn |
To |
Câu hỏi 2. Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ to của âm phát ra với biên độ dao động của dây chun.
Hướng dẫn giải :
Mối liên hệ giữa độ to của âm phát ra với biên độ dao động của dây chun: biên độ dao động của dây chun càng lớn thì âm phát ra càng to.
Bài tập & Lời giải
Luyện tập: Tiến hành thí nghiệm với thước thép (như Hình 13.1) để kiểm tra mối liên hệ giữa độ to của âm phát ra và biên độ dao động của nguồn âm.
Xem lời giải
Câu hỏi 3. Tiến hành thí nghiệm 2 và thức hiện các yêu cầu sau:
a) So sánh độ to của âm nghe được trong ba trường hợp gõ âm thoa.
b) So sánh biên độ của dao động âm trên màn hình trong ba trường hợp gõ âm thoa.
c) Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ to của âm nghe được và biên độ dao động của sóng âm.
Xem lời giải
2. ĐỘ CAO CỦA ÂM
Luyện tập: Dây đàn guitar phải thực hiện bao nhiêu dao động để phát ra nốt La (A4) có tần số 440Hz?
Xem lời giải
Câu hỏi 4. Tiến hành thí nghiệm 3 và trả lời các câu hỏi:
a) Âm thanh phát ra bởi âm thoa nào nghe bổng hơn?
b) Từ đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí, sóng âm của âm thoa nào phát ra có tần số lớn hơn?
c) Nhận xét về mối liên hệ giữa độ cao của âm với tần số âm.
Vận dụng :
Xem lời giải
BÀI TẬP
Câu hỏi 1.Tần số vỗ cánh của ruồi đen khi bay vào khoảng 350 Hz, của muỗi vào khoảng 600 Hz. Âm thanh phát ra khi bay của ruồi đen hay của muỗi nghe bổng hơn? Vì sao?
Xem lời giải
Câu hỏi 2. Để thay đổi độ to của tiếng đàn, người nghệ sĩ chơi đàn guitar thường thực hiện các thao tác như thế nào? Giải thích?
Xem lời giải
Câu hỏi 3. Em hãy tạo ra âm thanh từ một cái thước như Hình 13.1. Lần lượt thay đổi độ dài phần tự do của thước và lắng nghe âm thanh của chúng. Độ cao của âm phát ra liên hệ như thế nào với độ dài phần tự do của thước?
Xem lời giải
II. Độ cao và tần sô của sóng âm
1. Tần số
Câu hỏi 1: Nếu một dây đàn ghita dao động 880 lần mỗi giây thì tần số của nó là bao nhiêu?
Xem lời giải
Câu hỏi 2: Nếu một mặt trống dao động với tần số 100 Hz thì nó thực hiên được bao nhiêu dao động trong 1 min?
Xem lời giải
Câu hỏi 3: Nếu một con ong mật khi bay đập cánh lên, xuống 3300 lần trong 10s thì tần số dao động của cánh nó là bao nhiêu?
Xem lời giải
2. Độ cao của âm
Hoạt động: Biết tấn số của sóng âm được xác định bằng con số dao động trong một giây. Trên màn hình dao động kí, nếu số đường biểu diễn dao động mau thì tần số của sóng âm lớn, số lường biểu diễn dao động thưa thì tần sô của sóng âm nhỏ
Câu hỏi 1: Hãy so sánh tần số của sóng âm trong hình 13.4a và 13.4b từ đó rút ra mỗi quan hệ giữa tần số sóng âm và tần số dao động của nguồn âm
Câu hỏi 2: So sánh độ cao (bồng, trầm) của âm nghe được trong thí nghiệm hình 13.4a và 13.4b
Câu hỏi 3: Từ câu trả lời trên, rút ra mỗi quan hệ giữa tần số của sóng âm với độ cao của âm
Xem lời giải
Phần câu hỏi:
Câu hỏi 1. Một con muỗi khi bay vỗ cánh 3000 lần trong 5 giây và một con ong mật khi vỗ cánh 4950 lần trong 15 giây.
a) Tính tần số dao động của cánh muỗi và cánh ong khi bay. Con nào vỗ cánh nhanh hơn?
b) Âm phát ra khi vỗ cánh của con muỗi hay con ong cao hơn?
Câu hỏi 2. Hãy tìm hiểu xem khi vặn cho dây đàn ghita căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp như thế nào? Tần số lớn, nhỏ ra sao?
Câu hỏi 3. Tìm ví dụ về âm trầm (thấp), âm bổng (cao).