Chính quyền thực dân đã “ghi nhớ công lao” và “đền đáp” những hi sinh của người dân thuộc địa như thế nào? Qua đó tác giả muốn bày tỏ điều gì?

Chính quyền thực dân đã “ghi nhớ công lao” và “đền đáp” sự hi sinh của người thuộc địa một cách tráo trở, trắng trợn, đoạt hết của cải mà người lính thuộc địa mua sắm được, đánh đập họ tàn nhẫn, vô cớ, đối xử với họ thô bỉ như đối với súc vật,…Những người từng hi sinh sương máu cho mẫu quốc, những người trước đây đã từng được tâng bốc thì giờ đây hỡi ôi lại trở về với “cái giống người hèn hạ” như xưa. Bỉ ổi hơn, nhằm vơ vét cho đầy túi, bọn thực dân còn cấp cả môn bài bán lẻ thuốc phiện cho thương binh người Pháp hay vợ con của tử sĩ người Pháp. 

Qua đó tác giả muốn bày tỏ sự căm phẫn, tố cáo sự hà khắc, tráo trở của chính quyền thực dân.