BÀI 19: VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA TỪ THẾ KỈ II ĐẾN THẾ KỈ X
1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ BƯỚC ĐẦU PHÁT TRIỂN CỦA VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA
a. Vương quốc Chăm-pa ra đời
- Thời kì Bắc thuộc, nhà Hán đã thiết lập ách cai trị đối với vùng đất ở phía Nam dãy Hoành Sơn nước ta, đặt tên gọi là quận Nhật Nam.
- Năm 192, Khu Liên lãnh đạo nhân dân Tượng Lâm (huyện xa nhất của quận Nhật Nam) nổi dậy lật đồ ách cai trị của nhà Hán, lập ra Vương quốc Chăm-pa.
b. Chặng đường mười thế kỉ đầu tiên
- Trước thế kỉ VIII, người Chăm đã xây dựng một vương quốc khá hùng mạnh ở ven sông Thu Bồn (ở Trà Kiệu, Duy Xuyên, Quảng Nam)
- Thế kỉ VIII, kinh đô của Chăm-pa dịch chuyển về phía nam (ở vùng đất Phan Rang, Ninh Thuận).
- Thế kỉ IX, người Chăm lại chuyển kinh đô về Đồng Dương (Thăng Bình, Quảng Nam).
2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI
a. Hoạt động kinh tế
- Nông nghiệp: trồng lúc nước là ngành kinh tế chính.
- Thủ công nghiệp và khai thác lâm sản cũng rất phát triển.
- Vương quốc Chăm-pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập.
b. Tổ chức xã hội
- Vua là "đấng tối cao", đứng đầu vương quốc.
- Bộ máy nhà nước: chia đất nước thành các châu, huyện, làng.
- Xã hội có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.
3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA TIÊU BIỂU
- Chữ viết: sáng tạo ra chữ Chăm cổ trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ.
- Tín ngưỡng, tôn giáo:
+ Tín ngưỡng đa thần (thần Núi, thần Nước, thần Lúa, thần Biển,..).
+ Phật giáo, Hin-đu giáo,… du nhập vào Chăm-pa.
- Kiến trúc, điêu khắc: cư dân Chăm-pa xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như: Thánh địa Mỹ Sơn, Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam),...
- Tổ chức nhiều lễ hội trong năm.