BÀI 20. GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ
Mở đầu: Hình bên là công thức phân tử của một số hợp chất chứa carbon, gồm hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ. Dựa vào thành phần nguyên tố, ta có thể nhận biết được các hợp chất hữu cơ không? Hợp chất hữu cơ là gì? Chúng gồm những loại nào?
Giải rút gọn:
- Dựa vào thành phần nguyên tố, ta nhận biết được một chất là hợp chất hữu cơ.
- Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ, trừ một số hợp chất như các oxide của carbon, muối carbonate,...
- Chúng gồm hai loại:
+ Hợp chất hữu cơ chỉ gồm hai nguyên tố carbon và hydrogen gọi là hydrocarbon.
+ Hợp chất hữu cơ gồm carbon và nguyên tố khác được gọi là dẫn xuất của hydrocarbon.
1. HỢP CHẤT HỮU CƠ, HÓA HỌC HỮU CƠ
Câu 1: Quan sát Hình 20.1, 20.2, em hãy cho biết các hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố nào?
Giải rút gọn:
Nhất thiết phải có nguyên tố carbon.
Luyện tập: Có các chất sau: saccharose (C12H22O11), propane (C3H8), baking soda (NaHCO3), carbon monoxide (CO), chloroform (CHCl3), calcium carbonate (CaCO3). Những chất nào là hợp chất hữu cơ?
Giải rút gọn:
Hợp chất hữu cơ: saccharose, propane, chloroform.
Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hợp chất hữu cơ trong đời sống
Giải rút gọn:
Một số hợp chất hữu cơ: acid acetic, glucose, saccharose, chloroform.
2. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI
Câu 2: Hãy giới thiệu một số công thức phân tử của hợp chất hữu cơ và cho biết ý nghĩa của công thức phân tử.
Giải rút gọn:
- Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ: C3H4, C4H6, CH2O, C2H5OH, CH3COOH, CH3Cl, CHCl3, C3H7O2N
- Ý nghĩa: dùng để biểu diễn thành phần nguyên tố và số nguyên tử của các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ.
Câu 3: Hãy cho biết biết ý nghĩa của công thức cấu tạo
Giải rút gọn:
Ý nghĩa: dùng để biểu diễn trật tự liên kết và cách thức liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ.
Luyện tập: Acetone là hợp chất hữu cơ được sử dụng để sản xuất chất tẩy rửa, làm dung môi trong nhiều ngành công nghiệp,…
Hãy viết công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của Acetone.
Giải rút gọn:
- Công thức phân tử: C3H6O.
- Công thức cấu tạo thu gọn: CH3COCH3.
3. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI
Luyện tập: Có một số công thức phân tử sau: C3H4, C4H6, CH2O, C2H5OH, CH3COOH, CH3Cl, CHCl3, C3H7O2N.
Theo em, công thức phân tử nào biểu diễn cho hydrocarbon và công thức phân tử nào biểu diễn cho dẫn xuất của hydrocarbon.
Giải rút gọn:
- Hydrocarbon: C3H4, C4H6.
- Dẫn xuất của hydrocarbon: CH2O, C2H5OH, CH3COOH, CH3Cl, CHCl3, C3H7O2N.
Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống
Giải rút gọn:
- Hydrocarbon: trong bình gas chứa thành phần chủ yếu là propane và butane; benzene được làm dung môi hòa tan các chất như mỡ, cao su;…
- Dẫn xuất của hydrocarbon: ethylic alcohol dùng làm dung dịch rửa tay sát khuẩn; CH3COOC2H5 thường được sử dụng làm hương liệu trong các sản phẩm mỹ phẩm, nước hoa,…