Nội dung chính bài: Câu phủ định

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Trình bày những nội dung chính trong bài: "Câu phủ định". Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 8 tập 2

Bài Làm:


A. Ngắn gọn những nội dung chính

1. Ngắn gọn kiến thức trọng tâm.

  • Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như : không, chẳng, chả, chưa, không phải (là), chẳng phải (là), đâu có phải (là), đâu (có),...
  • Câu phủ định dùng để: Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).
  • Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ).

B. Nội dung chính cụ thể

1. Đặc điểm hình thức

  • Câu phủ định là loại câu có nghĩa phản bác, không đồng ý, phản đối một ý kiến, sự việc, câu chuyện nào đó. Ở đây nó chỉ mang nghĩa là phủ định với ý kiến người khác đưa ra, không xác định ý kiến mình phụ định có thật chính xác không. 
  • Câu phủ định cụng có đặc điểm hình thức riêng của mình. Đó là việc câu phủ định thường dùng các từ ngữ phủ định. Ví dụ :
    • không, không phải, không phải là,...
    • chưa, chẳng, chả, chẳng phải, chả phải,..
    • đâu phải, đâu có phải,...
  • Ví dụ:
    • Bài toán này không khó.
    • Nó đọc không phải báo mà là truyện.
    • Nó về nhà không phải ngày hôm qua.

2. Chức năng:

  • Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó. Ta còn gọi đây là câu phủ định miêu tả. Đây là loại câu đưa ra một nhận định, một ý kiến nào đó cho nên có thể xuất hiện ở phần đầu hoặc mở đầu một văn bản. Ví dụ :
    • Nam chưa đi Huế
    • Nam cũng chẳng đi Hà Nội.
  • Bác bỏ một ý kiến, một nhận định. Ta còn gọi đây là câu phủ định bác bỏ. Ví dụ :
    • Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.
    • Đâu có, nó bè bè như cái quạt thóc.

Xem thêm Bài tập & Lời giải

Trong: Soạn văn bài: Câu phủ định

Bài tập 1: Trang 53 sgk ngữ văn 8 tập 2

Trong các câu sau đây, câu nào là câu phủ định bác bỏ? Vì sao?

a, Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường đều chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai.

(Theo Lý Lan, Cổng trường mở ra)

b, Tôi an ủi lão:

- Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại ai nuôi chó mà chẳng giết thịt! Ta giết nó chính là hóa kiếp cho nó đấy, hóa kiếp để cho nó làm kiếp khác.

(Nam Cao, Lão Hạc)

c, Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết gần kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa.

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn).

Xem lời giải

Bài tập 2: Trang 53 sgk ngữ văn 8 tập 2

Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

a, Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là không có ý nghĩa.

(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)

b, Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong Tết Trung thu, ăn nó như cả mùa thu vào lòng vào dạ.

(Băng Sơn, Qủa thơm)

c, Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sâu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.

(Tạ Việt Anh, Cây sấu Hà Nội)

- Những câu trên có ý nghĩa phủ định không? Vì sao?

- Đặt những câu không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tương đương với những câu trên. So sánh những câu mới đặt với những câu trên đây và cho biết có phải ý nghĩa của chúng hoàn toàn không giống nhau không.

Xem lời giải

Bài tập 3: Trang 54 sgk ngữ văn 8 tập 2

Xét câu sau và trả lời câu hỏi:

Choắt không dạy được nữa, nằm thoi thóp.

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Nếu Tô Hoài thay từ phủ định không bằng chưa thì nhà văn phải viết lại câu này như thế nào? Nghĩa của câu có thay đổi không? Câu nào phù hợp với câu chuyện hơn? Vì sao?

Xem lời giải

Bài tập 4: Trang 54 sgk ngữ văn 8 tập 2

Các câu sau đây có phải câu phủ định không? Những câu này dùng để làm gì? Đặt những câu có ý nghĩa tương đương.

a, Đẹp gì mà đẹp!

b, Làm gì có chuyện đó!

c, Bài thơ này mà hay à?

d, Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chắc? (Nam Cao, Lão Hạc)

Xem lời giải

Câu 5: Trang 54 sgk ngữ văn 8 tập 2

Đọc đoạn trích sau và cho biết: Có thể thay quên bằng không, chưa bằng chẳng được không? Vì sao?

Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.

(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)

Xem lời giải

Câu 6: Trang 54 sgk ngữ văn 8 tập 2

Hãy viết một đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ.

Xem lời giải

Viết đoạn văn ngắn có sử dụng 5 kiểu câu đã học: Câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán, câu trần thuật, câu phủ định.

Xem lời giải

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1: Viết đoạn văn có sử dụng câu phủ định và câu cầu khiến

Xem lời giải

Câu 2: Viết một đoạn hội thoại ngắn có sử dụng câu phủ định miêu tả và phủ định bác bỏ.

Xem lời giải

Xem thêm các bài Soạn văn 8 tập 2, hay khác:

Xem thêm các bài Soạn văn 8 tập 2 được biên soạn cho Học kì 1 & Học kì 2 theo mẫu chuẩn của Bộ Giáo dục theo sát chương trình Lớp 8 giúp bạn học tốt hơn.

BÀI 27

BÀI 28

BÀI 29

BÀI 30

BÀI 31

Bài 32

Bài 33

Bài 34

Xem Thêm

Lớp 8 | Để học tốt Lớp 8 | Giải bài tập Lớp 8

Giải bài tập SGK, SBT, VBT và Trắc nghiệm các môn học Lớp 8, dưới đây là mục lục các bài giải bài tập sách giáo khoa và Đề thi chi tiết với câu hỏi bài tập, đề kiểm tra 15 phút, 45 phút (1 tiết), đề thi học kì 1 và 2 (đề kiểm tra học kì 1 và 2) các môn trong chương trình Lớp 8 giúp bạn học tốt hơn.