Soạn văn bài: Đại cáo bình Ngô ( Phần một: Tác giả)

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

Phần một: TÁC GIẢ

I- CUỘC ĐỜI

Nguyễn Trãi ( 1380- 1442), hiệu là Ức Trai , là một nhà chính trị, nhà thơ dưới thời nhà Hồ và nhà Lê sơ Việt Nam.Thi đỗ Thái học sinh năm 1400, Nguyễn Trãi từng làm quan dưới triều Hồ, nhà Minh xâm lược, cha ông là Nguyễn Phi Khanh đầu hàng rồi bị bắt giải về Trung Quốc, Nguyễn Trãi đi theo. Đến ải Nam Quan, cha ông khuyên ông nên quay về để trả nợ nước,báo thù nhà, ông làm theo. Sau khi nước Đại Ngu rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại ách Minh thuộc. Ông trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn trong việc bày tính mưu kế cũng như soạn thảo các văn thư ngoại giao với quân Minh

Năm 1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc, trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, vua Lê Thanh Tông xuống chiếu giải oan cho ông. Nguyễn Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to lớn vào sự phát triển của văn học và tư tưởng Việt Nam. Ông nằm trong danh sách 14 anh hùng dân tộc.

II- SỰ NGHIỆP VĂN THƠ

1. Những tác phẩm chính

• Những tác phẩm chính viết bằng chữ Hán: Quân Trung từ mệnh tập, Bình Ngô Đại Cáo, Ức trai thi tập, Chí Linh sơn phú, Băng Hồ di sự lục, Lam Sơn thực lục,...
• Những tác phẩm bằng chữ Nôm: Quốc âm thi tập hiện còn 254 bài chia làm bốn môn loại: Vô đề, Thời lệnh môn, Hoa mộc môn, Cầm thú môn. Phần Vô đề chia thành nhiều mục: Thủ vĩ ngâm (1 bài), Ngôn chí (21 bài), Mạn thuật (14 bài), Thuật hứng (25 bài), Tự thán (41 bài), Tự thuật (11bài), Tức sự (4 bài), Bảo kính cảnh giới (61 bài) v.v... 

2. Nguyễn Trãi - nhà văn chính luận kiệt xuất

Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận lỗi lạc với khối lượng khá lớn văn chính luận: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, chiếu biểu viết dưới triều Lê,...Tư tưởng xuyên suốt áng văn chính luận của Nguyễn Trãi là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.

3. Nguyễn Trãi - nhà thơ trữ tình sâu sắc

Ở những tác phẩm thơ trữ tình, con người công dân và con người cá nhân Nguyễn Trãi hài hoà với nhau tạo nên sự thống nhất sâu sắc giữa nhà thơ - chiến sĩ, nhà thơ của những biến cố lịch sử và nhà thơ - nhân tình, giữa tình yêu thiên nhieen hòa quyện với tình yêu đất nước, nhà thơ của đời thường với con người "trần thế nhất trần gian" (trong những tác phẩm mang tính chính luận chủ yếu là con người công dân Nguyễn Trãi cất lên tiếng nói của nhân dân, của thời đại). 

III - KẾT LUẬN

Nguyễn Trãi đã trở thành một hiện tượng văn học cuối thế kỉ XV, mở ra một giai đoạn mới phát triển, mở ra hai nguồn cảm hứng mới là nhân đạo và yêu nước trở thành một nhà văn chính luận kiệt xuất khai sáng văn học Việt Nam