I. KHÁI NIỆM KHỐI LƯỢNG RIÊNG:
Khối lượng nước chứa trong một bình 20l lớn hơn khối lượng nước chứa trong một chai 0,5l.
Một số đơn vị đo khối lượng riêng phổ biến là: $kg/m^{3}, g/cm^{3}, g/ml$.
- Khối lượng riêng là đại lượng đặc trưng cho chất cấu tạo nên vật, được xác định bằng khối lượng trên một đơn vị thể tích
$D=mV$
Trong đó: D là khối lượng riêng, m là khối lượng của chất có thể tích V.
- Đơn vị đo của khối lượng riêng là kilogam trên mét khối, kí hiệu là kg/m3. Người ta cũng thường sử dụng đơn vị khác của khối lượng riêng là g/cm3. Đối với chất lỏng, người ta còn dùng đơn vị kg/l hoặc g/ml.
Ta có thể tính được khối lượng của một vật qua kích thước của nó mà không cần dùng cân dựa vào công thức khối lượng riêng.
- Thể tích nước trong bể là $20.8.1,5 = 240 m^{3}$.
- Tra Bảng 14.1 ta có khối lượng riêng của nước là $1000 kg/m^{3}$.
- Khối lượng của nước trong bể là $1000. 240 = 240 000 kg$.
II. XÁC ĐỊNH KHỐI LƯỢNG RIÊNG BẰNG THỰC NGHIỆM
1. Xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng
Cách xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng:
- Dùng cân xác định khối lượng m của chất lỏng.
- Dùng bình chia độ xác định thể tích V của chất lỏng.
- Sử dụng công thức để khối lượng riêng của chất lỏng.
- Xác định giới hạn đo của cốc đong.
- Luôn đặt mắt vuông góc với cốc đong, ngang với mực chất lỏng và đọc giá trị thể tích V của chất lỏng.
- Luôn đặt cốc tại vị trí thăng bằng.
2. Xác định khối lượng riêng của một khối hộp chữ nhật
Thể tích của khối nhôm là $V = a.b.c = 10.3.5 = 150 cm^{3}$
Tra Bảng 14.1, ta thấy khối lượng riêng của nhôm là $2700 kg/m^{3} = 2,7 g/cm^{3}$
Khối lượng của khối nhôm là: $m = D.V = 2,7.150 = 405 g$.
3. Xác định khối lượng riêng của một vật có hình dạng bất kì
Cách xác định khối lượng riêng của một vật có hình dạng bất kì bỏ lọt bình chia độ.
- Dùng cân xác định khối lượng m của vật.
- Dùng bình chia độ đo thể tích vật.
- Sử dụng công thức để tính khối lượng riêng của vật.
Khi xác định khối lượng riêng của các viên bi giống nhau ta đo tổng khối lượng và tổng thể tích của các viên bi thì kết quả thí nghiệm sẽ chính xác hơn vì khi đó sai số sẽ nhỏ.