Câu 1: Trang 120 sgk ngữ văn 11 tập 1
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi ở bên dưới:
Chớ tự kiêu tự đại. Tự kiêu tự đại là khờ dại. Vì mình hay, còn nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi còn nhiều người giỏi hơn mình.Tự kiêu tự đại tức là thoái bộ. Sông to, bể rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được, vì độ lượng của nó rộng và sâu.Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn thì một chút nước cũng đầy tràn, vì độ lượng của nó hẹp nhỏ.Người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén, cái đĩa.
(Hồ Chí Minh, Cần kiệm liêm chính)
Đoạn trích trên sử dụng những thao tác lập luận nào?
Phân tích mục đích, tác dụng và cách kết hợp của các thao tác lập luận trong đoạn trích?
Anh (chị) rút ra được kết luận gì về việc vận dụng kết hợp nhiều thao tác lập luận trong một bài nghị luận?
Bài Làm:
- Đoạn trích trên sử dụng những thao tác lập luận nào? ở đoạn trích này nổi bật lên là hai thao tác lập luận phân tích và so sánh, hay nói cách khác thì đây là một mẫu mực cho sự kết hợp giữa hai thao tác lập luận phân tích và so sánh. Thao tác lập luận phân tích được thể hiện ở ở chỗ tác giả chỉ ra rằng chớ tự kiêu tự đại, tự kiêu tự đại là dại khờ. Tự kiêu tự đại chính là sự thoái bộ. Thao tác lập luận so sánh thể hiện ở chỗ tác giả cho rằng " Vì mình hay, còn nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi còn nhiều người giỏi hơn mình" rồi "Người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén, cái đĩa".
- Phân tích mục đích, tác dụng và cách kết hợp của các thao tác lập luận trong đoạn trích? Việc vận dụng kết hợp hai thao tác lập luận phân tích và so sánh trong đoạn trích này, giúp cho người đọc có được những hình dung, những hiểu biết về tính tự kiêu tự đại trong mỗi con người. Giúp người đọc nhận ra rằng bản thân sự hiểu biết của con người bao giờ cũng hạn hẹp và có giới hạn nhất định "biển học vô bờ" những kiến thức ta biết đươc chỉ như những hạt cát giữa đại dương.
- Anh (chị) rút ra được kết luận gì về việc vận dụng kết hợp nhiều thao tác lập luận trong một bài nghị luận? Việc vận dụng nhiều thao tác lập luận trong một bài văn nghị là một điều tất yếu. Không có một văn bản nghị luận nào mà chỉ sử dụng một thao tác lập luận duy nhất, cần có sự kết hợp để bài văn linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, trong mỗi bài văn đoạn văn thì thường chỉ có một thao tác chủ đạo còn các thao tác khác chỉ là bổ trợ cho thao tác chủ đạo. Trong đoạn văn, thao tác lập luận phân tích là thao tác đóng vai trò chủ đạo còn thao tác so sánh chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà thôi.