Bài tập 2. Tìm hiểu thêm và cho biết: Tình hình Nhật Bản nửa cuối thế kỉ XIX có điểm gì nổi bật? Tình hình đó đặt ra cho nước này sự lựa chọn ra sao? Hãy liên hệ với tình hình chung ở các nước châu Á và Việt Nam trong cùng thời kỳ lịch sử này.
Bài Làm:
Trả lời:
Tình hình Nhật Bản trong nửa cuối thế kỷ XIX được đặc trưng bởi một loạt các sự kiện và thay đổi quan trọng, có tác động lớn đến hình thức xã hội, kinh tế và chính trị của quốc gia này. Một trong những sự kiện quan trọng nhất là cuộc Duy tân Minh Trị, hay còn gọi là Duy tân Meiji, mở đầu từ năm 1868.
Trước khi thực hiện Duy tân Minh Trị, Nhật Bản đang trong tình hình khá khó khăn. Nền chính trị của nước này bị chia rẽ, đất nước lâm vào tình trạng hỗn loạn và mất độc lập, do sự can thiệp của các nước ngoại bang và ảnh hưởng của chế độ shogunate (chế độ quân chủ của các tướng quân) bị yếu đối mặt với sự nổi dậy và áp lực từ bên trong. Hơn nữa, Nhật Bản cảm nhận rõ sự mất cân bằng trong cuộc cạnh tranh với các nước phương Tây về khoa học, công nghệ và quân sự.
Trong ngữ cảnh chung của các nước châu Á và Việt Nam cùng thời kỳ, tình hình cũng không khác biệt nhiều. Nhiều nước châu Á cùng đối mặt với áp lực và xâm lược từ các nước phương Tây, dẫn đến việc thất bại trong việc duy trì độc lập và suy yếu về mặt kinh tế, xã hội và quân sự. Đặc biệt, Việt Nam cũng rơi vào tình trạng này, với việc bị các thực dân phương Tây chiếm đóng và áp bức.
Tuy nhiên, tại Nhật Bản, cuộc Duy tân Minh Trị đã mở ra một giai đoạn mới, đưa quốc gia này ra khỏi tình trạng suy yếu và trở lại với vị thế độc lập. Duy tân Minh Trị đã đánh bại chế độ shogunate, đình chỉ quyền lực của tướng quân và bắt đầu quá trình cải cách mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Nhật Bản mở cửa cửa tự do thương mại với thế giới ngoại, học hỏi và áp dụng công nghệ, tri thức từ phương Tây, và đổi mới cả hệ thống chính trị và xã hội. Điều này đã giúp Nhật Bản phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ, từng bước trở thành một nước công nghiệp và quân sự mạnh mẽ, tránh được việc bị xâm lược và thuộc địa hóa như nhiều nước khác.
So sánh với tình hình chung của các nước châu Á và Việt Nam, Duy tân Minh Trị của Nhật Bản trở thành một ví dụ điển hình về việc quyết định lựa chọn cải cách, học hỏi và thích ứng với thế giới mới để duy trì độc lập và phát triển. Trong khi đó, sự không thực hiện cải cách tại các nước khác đã góp phần khiến họ trở thành nạn nhân của sự thống trị và áp bức từ phương Tây, mất đi độc lập và phải chịu sự xâm lược, thuộc địa hóa.