A. Hoạt động khởi động
Tìm câu ca dao, đồng dao, bài hát về lòng biết ơn
Xem lời giải
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Tìm hiểu lòng biết ơn
Câu hỏi:
- Theo em, thế nào là biết ơn?
- Những lời nói nào của Hoàng thể hiện sự biết ơn đối với bố?
- Khi Hoàng nói: tôi biết có hai cách để thể hiện lòng biết ơn, đôi khi hai chữ “cảm ơn” thôi chưa đủ; theo em cách nữa mà Hoàng muốn thể hiện lòng biết ơn là gì?
- Tại sao Hoàng lại dằn vặt về chiếc kem nhiều đến thế?
- Nếu là Hoàng, em sẽ giải quyết tình huống này như thế nào khi bố đề nghị em chiêu đãi kem?
- Hoàng rất buồn vì đã không mời bố ăn kem. Em sẽ khuyên Hoàng nên làm gì tiếp theo?
Xem lời giải
2. Biểu hiện của lòng biết ơn
a. Quan sát hình ảnh và sau đó:
- Hãy mô tả hành vi mà em quan sát được từ những bức ảnh
- Theo em, các hành vi ấy thể hiện lòng biết ơn trong những tình huống nào?
- Hãy viết một câu tựa đề thể hiện sự biết ơn phù hợp với mỗi hình ảnh.
Xem lời giải
b. Hãy sắp xếp các “việc làm thể hiện sự biết ơn” ở cột bên phải sao cho phù hợp với “đối tượng biết ơn” ở cột bên trái
Đối tượng biết ơn | Việc làm thể hiện sự biết ơn |
1. Biết ơn “các vua Hùng đã có công dựng nước” | A. Tích cực tham gia bảo vệ môi trường |
2. Biết ơn các anh hùng, liệt sĩ, thương binh đã vĩ giang sơn Tổ quốc | B. Học hành tích cực, chăm ngoan |
3. Biết ơn vạn vật, cây cỏ, thiên nhiên đã nuôi dưỡng con người… | C. “Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” |
4. Biết ơn mẹ cha đã sinh thành, nuôi dạy ta khôn lớn | D. Chăm sóc gia đình thương bệnh binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng |
5. Biết ơn thầy cô giáo | E. Phát huy, giữ gìn truyền thống tốt đẹp |
6. Biết ơn truyền thống của quê hương | G. Ân cần, chăm sóc, phụng dưỡng |
Xem lời giải
3. Tìm hiểu vì sao chúng ta phải sống với lòng biết ơn
Điền vào chỗ trống ác câu dưới đây để hiểu chúng ta cần phải cảm ơn những ai, những gì và lí do biết ơn các đối tượng đó
- Hãy cảm ơn mẹ cha, vì…………….
- Hãy cảm ơn thầy cô, vì…………….
- Hãy cảm ơn những người xung quanh ta, vì………………………
- Hãy cảm ơn những người anh hùng liệt sĩ, vì……………………..
- Hãy cảm ơn những bài ca dao, những truyện truyền thuyết, vì………………
- Hãy cảm ơn cỏ cây hoa lá, vì……………………………………..
Xem lời giải
4. Thái độ của em
a. Ứng xử tình huống
Tình huống:
Lan là bạn thân của em. Em giúp đỡ bạn ấy rất nhiều trong cuộc sống và học tập. Nhưng không hiểu vì sao, khoảng một tháng nay, Lan luôn lảng tránh em không muốn gặp nhau, sau đó lại còn nói xấu em…
Câu hỏi:
- Em suy nghĩ về Lan và em sẽ ứng xử với Lan như thế nào?
Xem lời giải
b. Bày tỏ ý kiến của bản thân
Đọc và suy ngẫm nội dung câu chuyện sau: “Vô ơn” (trang 35 sgk)
Câu hỏi:
- Cô gái trong câu chuyện trên đã ứng xử với chàng trai như thế nào khi có được đôi mắt sáng?
- Chàng trai đã ứng xử thế nào khi cô gái từ chối lời cầu hồn?
- Em có nhận xét gì về các nhận vật trong câu chuyện trên?
Xem lời giải
C. Hoạt động luyện tập
1. Tìm hiểu lòng biết ơn qua bài hát Biết ơn chị Võ Thị Sáu (sáng tác: nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn) và trả lời những câu hỏi sau:
- Trong bài hát, có những cụm từ chỉ sự biết ơn đất nước, quê hương Việt Nam của các thế hệ đi sau đối với những người anh hùng như Võ Thị Sáu. Em hãy chọn ra những cụm từ chỉ thái độ, việc làm biết ơn đó.
- Em có cảm xúc gì khi nghe bài hát này?
- Vì sao chúng ta biết ơn chị Võ Thị Sáu?
Xem lời giải
2. Tìm hiểu các nhóm hành vi, thái độ và việc làm thể hiện lòng biết ơn
Thông qua các hoạt động ở phần B, chúng ta đã biết nhiều cách thể hiện lòng biết ơn. Các em hãy đọc lại các cách dưới đây, sau đó lựa chọn sao cho phù hợp với những bức hình ở phía dưới.
- Trao gửi lời nói: cảm ơn, lời nói thể hiện thái độ cảm xúc, đọc thơ, hát những bài bày tỏ lòng biết ơn.
- Trao gửi văn bản: gửi thiệp cảm ơn, thư cảm ơn, bài thơ, bài viết, bài hát về lòng biết ơn.
- Trao gửi cử chỉ: ánh mắt nhìn biết ơn, cái bắt tay ấm áp, cái ôm đáp nghĩa, nụ hôn yêu thương, tay đặt lên trái tim mình, cúi đầu cảm tạ…
- Trao gửi kỉ vật: bó hoa, quà lưu niệm, kỉ vật và cả những món quà có giá trị sử dụng,…
- Thực hiện việc làm trực tiếp: hoạt động đền ơn, đáp nghĩa, chăm sóc người thân bảo vệ môi trường, phát huy truyền thống của quê hương đất nước.
- Thực hiện các nghi lễ, giỗ chạp, thăm viếng: lễ tạ ơn, cúng bái vào các ngày giỗ, thăm viếng những lời thờ tự…
(Hình ảnh trang 36, 37 sgk)
Xem lời giải
3. Thảo luận, phân biệt hành vi biết ơn và không biết ơn
a. Hãy đánh dấu việc làm thể hiện sự biết ơn, việc làm không thể hiện sự biết ơn vào cột tương ứng. Giải thích tại sao?
Việc làm | Biết ơn | Không biết ơn | Giải thích |
1. Phụ giúp mẹ nấu cơn sau khi đi học về |
|
|
|
2. Tích cực tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa ở trường, địa phương |
|
|
|
3. Chỉ cần nhớ đến công lao người đã giúp đỡ mình là đủ |
|
|
|
4. Trong lòng thấy biết ơn bố mẹ nhưng không chịu làm việc gì để giúp bố mẹ |
|
|
|
5. Không nghe lời bố mẹ, thường xuyên bỏ học đi chơi |
|
|
|
6. Nói năng vô lễ với thầy cô giáo |
|
|
|
7. Làm ơn cho người khác thì nhất định người đó phải trả ơn mình |
|
|
|
8. Vừa nấu cơm cho mẹ, vừa lầu bầu khó chịu, vùng vằng, “đá thùng đụng nia”, cãi lại, … |
|
|
|
9. Đến thăm các thầy, cô giáo cũ vào ngày 20/11 |
|
|
|
Xem lời giải
b. Đọc và phân tích ý nghĩa của các câu sau:
- Ân trả, nghĩa đền
- Ăn cháo, đá bát
- Uống nước, nhớ nguồn
- Qua cầu, rút ván
- Lấy ân báo oán
- Ăn bát cơm dẻo, nhớ nẻo đường đi
Xem lời giải
c. Hãy viết một đoạn văn khoảng 500 chữ ca ngợi lối sống với lòng biết ơn và lên án lối sống vô ơn
Xem lời giải
4. Hành động biết ơn của em
Hãy thảo luận về những hành vi và việc làm bày tỏ lòng biết ơn của mình trong tình huống sau:
- Nhóm 1: Khi ông bà hoặc bố mẹ bị ốm và họ trở nên rất khó tính?
- Nhóm 2: Khi nghe tin thầy giáo hoặc cô giáo nghỉ dạy vì bị ốm
- Nhóm 3: Với một người không quen biết tình cờ giúp em trên đường đến trường khi em bị một nhóm bạn bắt nạt?
- Nhóm 4: Khi em có người bạn luôn giúp đỡ em học bài, giảng bài cho em hiểu và chia sẻ khó khăn với em?
Xem lời giải
D. Hoạt động vận dụng
1. Thực hành nói lời cảm ơn
Hãy quan sát lại hành vi của bản thân mình trong ngày, trong tuần. Liệu em có lúc nào đã quên nói lời cảm ơn với người đã mang lại cho mình điều gì đó, dù là nhỏ nhất chưa? Em sẽ khắc phục điều này như thế nào?
Xem lời giải
2. Thực hiện những việc làm thể hiện lòng biết ơn
Để thể hiện lòng biết ơn bằng hành động cụ thể với những người thân yêu trong gia đình hoặc với những người có công với đất nước, em sẽ làm gì từ khả năng của mình.
- Hãy chỉ ra một số công việc cụ thể mà em đã thực hiện
- Làm thế nào để thực hiện tốt hơn các công việc đó?
- Khi làm em có cảm thấy thoải mái không hay cảm thấy khó chịu?
Xem lời giải
3. Làm tập san: “Uống nước nhớ nguồn”
4. Làm quà tặng
Em hãy làm một món quà nhỏ để tặng những người đã giúp đỡ mình (người thân, thầy cô giáo, bạn bè…) vào các ngày đặc biệt như sinh nhật, lễ, tết.
Xem lời giải
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
1. Sưu tầm
Sưu tầm các câu tục ngữ, ca dao, bài hát về lòng biết ơn. Qua việc sưu tầm đó, em học được những gì?
Xem lời giải
2. Suy ngẫm
- Làm thế nào để ghi nhận được công lao của người khác dành cho mình?
- Vì sao người sống ích kỉ thường ít thể hiện lòng biết ơn?