B. Hoạt động hình thành kiến thức
2. Tìm hiểu văn bản.
a. Hãy chỉ ra các đặc điểm về số tiếng ( chữ) trong mỗi câu thơ, số câu của bài, cách gieo vần, ngắt nhịp của bài thơ ( bằng phiên âm)
..................................
3. Tìm hiểu về thành ngữ:
a. Đọc câu ca dao sau và thực hiện yêu cầu ở dưới:
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.
(1) Có thể thêm, thay hay bớt một vài từ trong cụm từ lên gác xuống ghềnh được hay không?
..........................................
4. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học:
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu nêu ở dưới:
( Văn bản trang 77 sách vnen ngữ văn 7 tập 1)
................................................
Bài Làm:
2. Tìm hiểu văn bản.
a. Thể thất ngôn tứ tuyệt.
Đặc điểm:
- Mỗi dòng 7 chữ (thất ngôn), mỗi bài có 4 dòng thơ (tứ tuyệt)
- Hiệp vần: Chữ cuối cùng của các dòng 1 – 2 – 4.
- Ngắt nhịp: Rằm tháng giêng: Toàn bài 4/3.( viên – thiên – thuyền.)
b. Hai câu thơ đầu:
- (1) Thời gian: vào buổi tối lúc trăng tròn nhất.. Không gian: rộng lớn của trời mây sông nước.
- (2) Tác dụng: nên cảm giác trong trẻo, thảnh thơi thi vị.
- (3) Cảm xúc gợi nên từ một tình yêu tha thiết, nồng nàn trước cảnh vật mùa xuân tràn đầy sức sống,
c. Hai câu thơ cuối:
- (1) Công việc: bàn mưu tính kế việc quân
- (2) Hai câu thơ cuối của bài thơ là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Người vì say đắm trước vẻ đẹp thiên nhiên mà không nỡ ngủ. Cảnh và vật chan hòa đan lồng vào nhau.
d. Bài thơ thể hiện một phong thái ung dung, tự tin và lạc quan của Bác. Đó là sự gắn bó tuyệt vời giữa tình yêu thiên nhiên và tình yêu nước, tâm hồn nghệ sĩ và bản chất chiến sĩ của Bác
e. Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ được thể hiện bằng những nghệ thuật đặc sắc:
- Bài thơ viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu hình ảnh.
- Bài thơ kết hợp hài hoà giữa biểu cảm và miêu tả, giữa những thi liệu cổ và không khí của thời đại đó là cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc.
3. Tìm hiểu về thành ngữ:
a. (1) Không thể thay hay bớt
(2) Ý nghĩa:
- Về nghĩa đen: thác là nơi nước chảy vượt qua vách đá; ghềnh là nơi có đá lởm chởm, nước chảy xiết. Như vậy thác và ghềnh đều chỉ nơi có địa hình không bằng phăng rất khó khăn cho người đi lại.
- Cụm từ lên thác xuống ghềnh có nghĩa là chỉ hành động ngược chiều nhau và thể hiện sự vượt qua khó khăn vất vả, chỉ cuộc đời của những con người gặp nhiều gian lao, vất vả.
b.
- (1) Bảy nổi ba chìm: làm vai trò vị ngữ của câu
- (2) Tắt lửa tối đèn: làm bổ ngữ cho động từ "phòng".
4. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Những yếu tố tưởng tượng, liên tưởng :
- Thứ ánh sáng dát vàng lung linh lọt qua tán cổ thụ tạo nên những khoảng sáng tôi đan xen làm nền cho một bức tranh sống động. Dưới tán cổ thụ , không phải chỉ có những khoảng sáng tối, nơi ấy còn có những khóm hoa .
- Trăng, cổ thụ và hoa , ba tầng ko hian nhưng ko tách biệt mà hòa quyện nhau hư hư thực thực làm ngây ngất con mắt thi nhân .
- .....
Những yếu tố suy ngẫm :
- Non sông hoa lệ thế nhưng còn chưa độc lập . Dân tộc còn đg lao khổ bởi ngoại xâm. Chiến tranh còn đg đe dọa cuộc sống của đồng bào .
- Nếu ko phải là tầm nhìn của một vị lãnh tụ, không phải là tình cảm của một vĩ nhân, dễ gì có đc cảm quan bao quát và thi hứng tinh tế đến nhường ấy .
b. Cách triển khai ý:
Mở bài: Trích dẫn đoạn thơ cần nêu cảm nghĩ
Thân bài:
- Cảm xúc , suy nghĩ của người viết về thời gian, không gian và âm thanh của tiếng suối
- Cảm nhận về vẻ đẹp trữ tình của trăng, cây , hoa
- Cảm nhận về tấm lòng vì dân vì nước của người thi sĩ - chiến sĩ của cách mạng
Kết bài: Ấn tượng chung về nghệ thuật , nội dung của tác giả