3. Tìm hiểu về hành động nói
a) Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu:
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc.
[…] Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ nó giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:
- U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!…
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
(1) Liệt kê những câu nói của các nhân vật trong đoạn trích trên.
(2) Mỗi câu nói của nhân vật nhằm mục đích gì? (Gợi ý: trình bày, hỏi, bộc lộ cảm xúc, hứa hẹn, điều khiến,…)
(3) Chỉ ra mỗi kiểu câu tương ứng với mục đích nói đã xác định.
Bài Làm:
Những câu nói của các nhân vật trong đoạn trích:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
+ Mục đích: dùng để hỏi
+ Kiểu câu tương ứng: câu nghi vấn
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
+ Mục đích: thông báo
+ Kiểu câu tương ứng: câu trần thuật
- U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!…
+ Mục đích: bộc lộ cảm xúc tuyệt vọng, xót xa
+ Kiểu câu tương ứng: câu cảm thán.