A. Hoạt động khởi động
Đọc một số câu thơ/ lời bài hát viết về mùa xuân mà em yêu thích. Lí giải vì sao em yêu thích các câu thơ/ lời bài hát đó.
Xem lời giải
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Đọc văn bản Mùa xuân nho nhỏ.
2. Tìm hiểu văn bản
a) Đọc nhiều lần bài thơ và tìm hiểu mạch cảm xúc trong bài (gợi ý: từ cảm xúc về thiên nhiên, đất nước dẫn đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả).
Xem lời giải
b) Xác định bố cục của bài thơ; nêu nội dung chính của từng đoạn.
Xem lời giải
b) Đọc lại khổ thơ đầu và trả lời câu hỏi:
(1) Những chi tiết (hình ảnh, màu sắc, âm thanh) nào gợi lên bức tranh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước? Em hiểu như thế nào về hình ảnh “Từng giọt long lanh rơi…” trong khổ thơ đầu?
Xem lời giải
(2) Hình ảnh con người hiện lên trong dáng vẻ như thế nào? Em có nhận xét gì về hình ảnh con người trong bức tranh mùa xuân ấy?
Xem lời giải
(3) Cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân đất nước như thế nào?
Xem lời giải
d) Đọc kĩ hai khổ 4, 5 và cho biết:
(1) Đoạn thơ đã sử dụng điệp từ, điệp ngữ nào? Nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong đoạn thơ.
(2) Em hiểu như thế nào về những hình ảnh con chim hót, cành hoa, một nốt trầm xao xuyến?
Xem lời giải
d) Đọc kĩ hai khổ 4, 5 và cho biết:
(1) Đoạn thơ đã sử dụng điệp từ, điệp ngữ nào? Nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong đoạn thơ.
(2) Em hiểu như thế nào về những hình ảnh con chim hót, cành hoa, một nốt trầm xao xuyến?
Xem lời giải
(3) Đoạn thơ gợi cho em những cảm nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?
Xem lời giải
e) Vì sao nói bài thơ có nhiều nét đồng điệu, gần gũi với dân ca?
Xem lời giải
g) Em hiểu như thế nào về nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ”? Hãy nêu chủ đề của bài thơ.
Xem lời giải
3. Tìm hiểu nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích); cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
a) Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi
(1) Vấn đề nghị luận chính của văn bản là gì? (chọn một trong các ý sau)?
- Vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.
- Vẻ đẹp của dân tộc Việt Nam được phản ánh trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.
- Vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước Việt Nam trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.
(2) Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
(3) Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.
(4) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì?)
(5) Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể. Theo em, những nhận xét, đánh giá đó phải đảm bảo những yêu cầu như thế nào? Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong ngoặc đơn để thể hiện ý kiến của em.
- Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm được người viết (…)
- Các nhận xét, đánh giávề tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn, có (…) thuyết phục.
Xem lời giải
b) Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
(1) Đọc các đề bài sau và xác định vấn đề nghị luận trong mỗi đề:
Đề bài | Vấn đề nghị luận |
Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. |
|
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân. |
|
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du. |
|
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. |
|
Xem lời giải
Đọc đề bài và thực hiện yêu cầu
Đề bài: Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Lập dàn bài: Hoàn thành dàn bài theo gợi ý dưới đây:
Mở bài | Giới thiệu truyện ngắn Làng và nhân vật ông Hai – nhân vật chính của tác phẩm, một trong những nhân vật thành công bậc nhất của văn học thời kỳ kháng chiến chống Pháp. | |
Thân bài (Triển khai các nhận định về tình yêu làng, yêu nước của ông Hai và nghệ thuật đặc sắc của nhà văn) | - Tình yêu làng, yêu nước của nhân vật ông Hai là tình cảm nổi bật, xuyên suốt toàn truyện. | + Chi tiết đi tản cư nhớ làng. |
+ Theo dõi tin tức kháng chiến. | ||
+… | ||
| ||
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật. | + Chọn tình huống tin đồn thất thiệt để thể hiện tình yêu làng, yêu nước của nhân vật. | |
+ Các chi tiết miêu tả ngoại hình, nội tâm nhân vật. | ||
Kết bài | Khẳng định sức hấp dẫn của hình tượng nhân vật và thành công của nhà văn khi xây dựng nhân vật ông Hai. | |
Xem lời giải
(3) Bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) có thể bàn về chủ đề, nhân vật, cốt truyện, nghệ thuật của truyện. Em hãy viết tiếp các yêu cầu về bố cục của bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
- Mở bài: Giới thiệu (…) và nêu ý kiến nhận xét sơ bộ của mình.
- Thân bài: Nêu các luận điểm chính (…); có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.
- Kết bài: Nêu (…) về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
Xem lời giải
C. Hoạt động luyện tập
1. Luyện tập đọc hiểu văn bản
a) Đọc văn bản Viếng lăng Bác
b) Tìm hiểu văn bản
(1) Đọc nhiều lần bài thơ và nêu cảm xúc bao trùm của tác giả.
Xem lời giải
(2) Hình ảnh hàng tre bên lăng Bác được miêu tả ở khổ thơ đầu như thế nào? Tác giả đã làm nổi bật những nét nào của cây tre? Hình ảnh hàng tre mang ý nghĩa ẩn dụ như thế nào?
Xem lời giải
(3) Tình cảm của nhà thơ đối với Bác đã được thể hiện như thế nào trong các khổ thơ 2,3,4? Tìm và phân tích ý nghĩa của những hình ảnh ẩn dụ đặc sắc trong những khổ thơ này.
Xem lời giải
(4) Vì sao nói bài thơ có sự thống nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc và các yếu tố nghệ thuật (thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ, hình ảnh)?
Xem lời giải
(5) Em có suy nghĩ gì khi biết rằng bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được nhà thơ Thanh Hải sáng tác không bao lâu trước khi ông qua đời? Theo em, nhà thơ muốn nói cùng người đọc điều gì khi một mùa xuân mới đang về và bản thân mình sắp giã từ cõi đời?
Xem lời giải
2. Luyện tập nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Đọc đề bài và thực hiện yêu cầu.
Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
a) Lập dàn bài cho đề văn trên
b) Viết phần Mở bài hoặc một đoạn văn của phần Thân bài.
Xem lời giải
D. Hoạt động vận dụng
Viết bài tập làm văn số 6 - Nghị luận văn học (làm ở nhà)
1. Đề bài tham khảo
Đề 1: Suy nghĩ của em về tình mẫu tử trong đoạn trích Trong lòng mẹ ( trích Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng).
Đề 2: Truyện ngắn Làng của Kim Lân gợi lên cho em những suy nghĩ gì về những chuyển biến mới trong tình cảm của người nông dân Việt Nam thới kháng chiến chông thực dân Pháp?
Xem lời giải
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
2. Sưu tầm các bài thơ viết về mùa xuân, về Bác Hồ