Làm việc theo nhóm để thảo luận, thực hiện các yêu cầu trong phiếu bài tập...

3. Làm việc theo nhóm để thảo luận, thực hiện các yêu cầu trong phiếu bài tập sau (mỗi câu tục ngữ là một phiếu). Sau đó, các nhóm lần lượt trình bày ý kiến. Các nhóm còn lại theo dõi, góp ý cho nhau.

Bài Làm:

 

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 1

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: so sánh một - mười; hoán dụ mặt người

Ý nghĩa của câu tục ngữ: đề cao giá trị con người, so với mọi thứ của cải, con người quý giá hơn nhiều lần

Lời khuyên của câu tục ngữ: Răn dạy con người biết quý trọng bản thân, biết tạo lập giá trị tự thân

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 2

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: liệt kê các bộ phận

Ý nghĩa của câu tục ngữ:Răng, tóc là phần thể hiện tính nết của con người. Phải biết chăm chút từng yếu tố thể hiện hình thức, tính nết tốt đẹp của con người

Lời khuyên của câu tục ngữ:Rèn dũa con người từ những điều nhỏ nhất về hình thức

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 3

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật:tiểu đối ngắn gọn, ẩn dụ

Ý nghĩa của câu tục ngữ:Khó khăn về vật chất vẫn phải sống trong sạch, thiện lương.

Lời khuyên của câu tục ngữ:khuyên con người dù khó khăn, vất vả, thiếu thốn vẫn phải sống cho thanh sạch, cao đẹp, vẫn luôn phải giữ gìn phẩm chất cao đẹp của mình.

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 4

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật:  Bốn vế câu đồng đẳng, bổ sung ý nghĩa cho nhau. Điệp từ: học

Ý nghĩa của câu tục ngữ:Ăn, nói, gói, mở thực chất là chỉ lối ứng xử của con người trong cuộc sống hằng ngày

Lời khuyên của câu tục ngữ:Học cách ăn nói, giao tiếp lịch sự, hòa ái với mọi người.

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 5

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: tưởng trừng như trái nghĩa nhưng lại bổ sung cho nhau

Ý nghĩa của câu tục ngữ:khẳng định vai trò, công lao to lớn của người thầy đối với mỗi người: không được sự dạy dỗ của thầy thì không thể thành công trong bất cứ việc gì, trong sự học của mỗi người không thể thiếu sự quan tâm, chỉ bảo của thầy

Lời khuyên của câu tục ngữ:cần phải biết kính trọng, biết ơn thầy và tìm đến thầy để học hỏi thêm nhiều điều hay, lẽ phải

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 6

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: so sánh. Câu tục ngữ với hai vế câu so sánh.

Ý nghĩa của câu tục ngữ:Đề cao việc học từ những người gần gũi thân thuộc như bạn bè. Không chỉ học ở thầy cô mà cần học ở bạn bè, những người xung quanh

Lời khuyên của câu tục ngữ:Sự học không chỉ bó hẹp ở người thầy.

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 7

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: so sánh

Ý nghĩa của câu tục ngữ:ần phải biết yêu thương, quan tâm, những người xung quanh như yêu thương chính bản thân mình.

Lời khuyên của câu tục ngữ:Đề cao tinh thần đồng loài, là bài học về tình nhân đạo

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 8

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: ẩn dụ

Ý nghĩa của câu tục ngữ:phải biết nhớ ơn người mang lại  thành quả cho mình.

Lời khuyên của câu tục ngữ:khuyên con người khi được hưởng thành quả thì cần phải biết ơn, nhớ tới công lao của người đã giúp đỡ mình

 

CÂU TỤC NGỮ SỐ 9

Đặc điểm kết cấu, biện pháp nghệ thuật: đối lập, ẩn dụ 

Ý nghĩa của câu tục ngữ: khẳng định sức mạnh của sự đoàn kết

Lời khuyên của câu tục ngữ:con người cần phải sống đoàn kết với nhau bởi lẽ đoàn kết thì sẽ thành công còn nếu chia rẽ, sống đơn lử thì sẽ khó có thể làm nên việc gì

Xem thêm Bài tập & Lời giải

Trong: Soạn phát triển năng lực ngữ văn 7 bài 19: Tục ngữ về con người và xã hội...

1.  Nêu tên những tác phẩm văn học mà em đã học/ đọc có liên hệ đến các câu tục ngữ dưới đây:

  • Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.
  • Có công mài sắt có ngày nên kim
  • Ở hiền gặp lành.
  • Đoàn kết thì sống, chia rẽ thì chết.

Xem lời giải

2. Đọc văn bản Tục ngữ về con người và xã hội (SGK, Ngữ văn 7, tập hai, trang 12), phân loại các câu tục ngữ thành 3 nhóm và đặt tên cho mỗi nhóm theo nội dung.

Xem lời giải

4. Cho các câu tục ngữ sau:

a. Chết vinh còn hơn sống nhục

b. giấy rách phải giữ lấy lề

c. Cây có cội, nước có nguồn

d. Trọng thầy mới được làm thầy.

e. Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.

g. Uống nước nhớ nguồn.

Phân loại các câu tục ngữ trên theo nhóm gần nghĩa, đồng nghĩa với tục ngữ cho trước.

Xem lời giải

5. Các câu tục ngữ sau trái nghĩ với câu tục ngữ nào trong văn bản?

Xem lời giải

6. Nêu câu tục ngữ trong văn bản phù hợp với những ngữ liệu sau đây:

a. Một ngôi sao chẳng sáng đêm

Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng

Một người - đâu phải nhân gian

Sống trong một đốm lửa tàn mà thôi!

b. Một cậu bé đi hát dạo, bán những món hàng nhỏ như vé số và kẹo cao su ở những quán phở vỉa hè. Khi khách ngỏ ý muốn cho cậu tiền và không lấy món hàng, cậu đã từ chối nhận tiền.

c. Nhớ em nghe

Tiếng chổi tre

Chị quét

Những đêm hè

Đêm đông giá rét

Giwx sạch lề

Đẹp lối

Em nghe...

d. Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

d. Nhiều học trò của thầy Chu Văn An đỗ đạt và làm quan to trong triều đình như: Phạm Sư Mạnh, Lê Quát,... Nhưng khi về thăm thầy những học trò này vẫn khép lép, cung kinh, lễ phép trước thầy giáo cũ.

g. Đác - uyn là một nhà bác học lừng danh trên thế giới nhưng lúc nào ông cũng chăm chú học tập nghiên cứu. Có lần, thấy ông miệt mài đọc sách giữa đêm khuya, người con hỏi:" Cha đã là nhà bác học, còn phải học tập nghiên cứ ngày đêm làm gì cho mệt". Đác - uyn bình thản trả lời con:" Bác học không có nghĩa là ngừng học".

Xem lời giải

7. Chọn một câu tục ngữ trong văn bản mà em thích nhất và thực hiện yêu cầu dưới đây.

a. Em có đồng ý với lời khuyên mà câu tục ngữ nêu ra không?

b. Tìm ít nhất hai lí lẽ cho câu trả lời của em.

c. Với mỗi lí lẽ, tìm ít nhất 2 dẫn chứng (trong tác phẩm văn học, sự kiện thực tế) để chứng minh.

Xem lời giải

8. Trong các trường hợp sau, trường hợp nào nên, trường hợp nào không nên dùng câu rút gọn? Vì sao?

a. Mẹ: Con ăn cơm hay ăn phở?

Con: Cơm (1)

b. Nam: An ơi, cho tới hỏi bức tranh sơn dầu " Hoa mười giờ" là do ai vẽ nhỉ?

An: Họa sĩ Vũ Kim  Thanh. (2)

c. Cô giáo: Vân đã mời bố mẹ ngày mai đi họp phụ huynh chưa?

Học sinh: Mời rồi.(3)

Xem lời giải

9. Chỉ ra thành phần được rút gọn và nêu tác dụng của câu rút gọn trong các trường hợp sau:

a. Tóm lại là phải học, phải học tập vốn văn hóa văn nghệ của dân tộc ta và cả thế giới.

(Phạm Văn Đồng)

b. Những cái xảy ra hằng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt mắc ở đây cũng rung. 

(Trích Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)

c. Thương người như thể thương thân (Tục ngữ)

d. Hãy tắt điện khi không cần, để khi cần sẽ có điện. (Khẩu hiệu)

e. Các cháu ngoan. Học thuộc bài. Vâng lời cha mẹ. Đừng đánh con chó nhỏ Mariuyt của cháu. (Nguyễn Ái Quốc)

Xem lời giải

10. Tìm hiểu đề và lập dàn ý cho một trong hai đề sau:

Đề 1: Diễn viên Sác - lô Cháp Lin, người được mệnh danh là vua hề Sác - lô, từng nói:" Một ngày không có tiếng cười là một ngày lãng phí". Hãy trình bày suy nghĩ của em về nhận định trên.

Đề 2: Nhà khoa học Thô mát Êdison sở hữu hàng ngàn bằng sáng chế quan trọng. Trong đó việc tạo ra bóng đèn điện đãn làm thay đổi cuộc sống nhân loại. Ông đã nói như sau về hàng ngàn lần thử nghiệm thất bại để tìm ra đúng vật liệu để làm sợi dây tóc trong bóng đèn:" Tôi không thất bại. Tôi chỉ là đã tìm ra 10 000 cách không hoạt động". Hãy trình bày suy nghĩ của em về câu nói trên.

Xem lời giải

11. Tìm và gạch dưới câu tục ngữ trong những câu sau:

a. Một con sâu làm rầu nồi canh, một số người không tốt làm ảnh hưởng cả giai cấp công nhân.

b. Họ giống những con gà què ăn quẩn cối xay; họ không có chút nỗ lực nào nên đành bằng lòng với thứ thức ăn mà kẻ khác đem cho họ.

c. Máu chảy ruột mềm, được tin tức đó, tôi và toàn thể đồng bào miền Bắc rất là đau xót.

d. Thôi thì của đi thay người, rồi người lại làm ra của.

e. Có đi mới biết trời rộng, biển rộng mênh mông,... Tươi rút ra một chân lí, nó nói với nội: 

- Cô con dạy " đi một ngày đàng, học một sàng khôn" là vậy đó nội.

Xem lời giải

12. Những câu dưới đây là câu rút gọn hay câu sai cấu trúc ngữ pháp? Vì sao?

a. Sài Gòn là thành phố trẻ trung, năng động, có nét hấp dẫn riêng về thiên nhiên và khí hậu. Được thể hiện rõ nét qua văn bản" Sài Gòn tôi yêu".

b. Những câu tục ngữ là "túi khôn" của nhân dân. Dựa vào quan sát các hiện tượng thiên nhiên và lao động sản xuất đúc rút những kinh nghiệm quý báu. Chỉ tương đối chính xác.

Xem lời giải

13. Tìm ít nhất ba luận cứ cho các luận điểm sau:

a. Tục ngữ thể hiện tình yêu lao động của người dân Việt Nam.

b. Tục ngữ đưa ra những lời khuyên về lối sống tốt đẹp cho con người.

c. Tục ngữ phê phán những thói hư tật xấu.

Xem lời giải

14. Ghi lại một đoạn đối thọai em đã được nghe trong đời sống hằng ngày trong đó có sử dụng câu rút gọn. Nêu nhận xét của em về cách sử dụng câu rút gọn trong tình huống đó.

Xem lời giải

Xem thêm các bài [Phát triển năng lực] Soạn văn 7 tập 2, hay khác:

Xem thêm các bài [Phát triển năng lực] Soạn văn 7 tập 2 được biên soạn cho Học kì 1 & Học kì 2 theo mẫu chuẩn của Bộ Giáo dục theo sát chương trình giúp bạn học tốt hơn.