Đọc và Thực hành tiếng Việt
Bài tập 3. Đọc lại văn bản Thần Gió trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr.13) và trả lời các câu hỏi:
1. Hình dạng của thần Gió có gì đặc biệt? Vì sao thần lại có hình dạng đặc biệt như vậy?
2. Nhân vật con trai của thần Gió được tạo nên nhằm mục đích gì?
3. Chuyện gì đã xảy ra giữa con người và các vị thần (thần Gió, Ngọc Hoàng)?
4. Câu chuyện về các nhân vật thần trong truyện Thần Gió thể hiện cách hình dung như thế nào của con người thời cổ đại về thế giới tự nhiên?
5. Truyện Thần Gió thể hiện những chức năng nào của thần thoại suy nguyên?
Bài Làm:
1. Hình dạng của thần Gió đặc biệt ở chỗ: kì quặc, không có đầu. Thần Gió có hình dạng đặc biệt như vậy là bởi thực tế, gió hay những cơn lốc xoáy không có hình thù nhất định. Điều này phù hợp với quan niệm của người xưa khi hình dung về các sự vật, hiện tượng tự nhiên.
2. Nhân vật con trai của thần Gió được tạo nên nhằm mục đích:
- Lí giải hiện tượng tự nhiên: tính chất bất trắc, khó lường của gió có thể gây tổn hại cho cuộc sống con người.
- Lí giải hành vi, tập tục; của cộng đồng hay nguồn gốc tên gọi của một loài cây có khả năng báo hiệu sự thay đổi thời tiết (“Mỗi lần cây ngải gió cuốn bông cuốn lá lại, người hạ giới biết là trời sắp nổi gió, nổi mưa”) và kinh nghiệm sử dụng nó vào việc chữa bệnh cho trâu (“Lại mỗi lần trâu bị cảm gió, người ta thường lấy lá cây ngải để chữa, vì cho rằng nó có kinh nghiệm về bệnh của trâu trong thời gian giữ trâu cho người mất gạo”).
3. Đứa con trai nghịch ngợm của thần Gió đã làm đổ bát gạo của con người. Con người kiện thần Gió, Ngọc Hoàng đã phân xử bằng cách đày con thần Gió xuống trần, bắt đi chăn trâu cho người mất gạo, sau đó bắt hóa làm cây ngải cứu để báo tin gió cho thiên hạ,…
4. Câu chuyện về các nhân vật thần đã thể hiện nhận thức, quan niệm của người thời cổ đại về thế giới tự nhiên. Đó là quan niệm về một thế giới vạn vật đều có linh hồn. Con người thời cổ đại về thế giới tự nhiên rất đỗi tự nhiên, không phức tạp. Dựa trên các nhân vật thần, có thể nhận thấy, thần cũng có tính cách hệt con người và khi làm việc gì sai trái, tương tự như loài người, thần cũng phải hứng chịu hình phạt thích đáng.
5. Truyện Thần Gió thể hiện chức năng của thần thoại suy nguyên:
- Lí giải hiện tượng tự nhiên: tính chất bất trắc, khó lường của gió có thể gây tổn hại cho cuộc sống con người.
- Lí giải nguồn gốc, đặc điểm của hiện tượng tự nhiên dựa trên những điều mà nhân gian trông thấy, phát huy trí tưởng tượng của mình xây dựng nên nhân vật thần.
- Đồng thời, nêu lên cách nhận biết hiện tượng tự nhiên để con người có thể phòng ngừa trước những hiểm họa.