4. Đọc văn bản Những câu hát than thân (SGK, Ngữ văn 7, tập mộ, trang 48), liệt kê các chi tiết miêu tả con vật có trong hai bài ca dao 1 và 2 của văn bản, đồng thời chỉ ra ý nghĩa ẩn dụ của chúng theo sơ đồ dưới đây.
Bài Làm:
Con cò:
- Từ ngữ miêu tả: lận đận, một mình, lên thác xuống gềnh, bể đầy, ao cạn, gầy cò con
- Ý nghĩa ẩn dụ: Than thân: mượn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời, thân phận của những người lao động cũ. Phản kháng: thể hiện thái độ bất bình với kẻ làm cho người nông dân lận đận, lên thác xuống ghềnh.
Con tằm:
- Từ ngữ miêu tả: thân phận, kiếm ăn được ấy, nhả tơ
- Ý nghĩa ẩn dụ: thương cho thân phận bị bòn rút đến cùng kiệt sức lực
Con kiến:
- Từ ngữ miêu tả: li ti, kiếm ăn được ấy, tìm mồi
- Ý nghĩa ẩn dụ: những thân phận nhỏ bé, suốt đời phải làm lụng và kiếm miếng ăn.
Con hạc:
- Từ ngữ miêu tả: lánh đường mây, bay mỏi cánh, ngày nào thôi
- Ý nghĩa ẩn dụ: thương cuộc đời phiêu bạt, khốn khó, mỏi mệt không có tương lai.
Con cuốc:
- Từ ngữ miêu tả: giữa trời, kêu ra máu, người nào nghe
- Ý nghĩa ẩn dụ: thương thân phận thấp cổ bé họng, tiếng than không có người động lòng, thương xót.