3. VẬN DỤNG (6 câu)
Câu 1: Tại sao chế độ nước, mùa lũ của sông ngòi ở ba miền có sự khác nhau?
Câu 2: Giải thích lý do sông ngòi nước ta có hai mùa và mang nhiều phù sa?
Câu 3: Vì sao sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính là hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung?
Câu 4: Nước ta có rất nhiều sông suối nhưng phần lớn sông ngòi nước ta thường ngắn và dốc. Giải thích điều đó.
Câu 5: Chế độ nước của sông ngòi nước ta theo mùa là nguyên nhân do đâu?
Câu 6: Nêu nguyên nhân hệ thống sông Thu Bồn nói riêng và các con sông ở Trung Bộ nói chung thường ngắn, dốc và phân thành nhiều lưu vực nhỏ độc lập.
Bài Làm:
Câu 1:
Có sự khác nhau giữa chế độ nước và mùa lũ của sông ngòi ở ba miền là vì:
- Sông ngòi Bắc Bộ: (tiêu biểu là sông Hồng):
+ Có chế độ nước theo mùa, thất thường.
+ Mùa lũ: từ tháng 6 đến tháng 10.
+ Lũ tập trung nhanh và kéo dài do có mưa theo mùa.
+ Mạng lưới sông có dạng hình nan quạt nên nước lũ bị dồn nén và thoát nước chậm
- Sông ngòi Trung Bộ: (tiêu biểu là sông Thu Bồn):
+ Mùa mưa đến chậm hơn các miền khác.
+ Mạng lưới sông cũng có hình dạng nan quạt nên lũ lên nhanh và đột ngột.
+ Mùa lũ kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12.
+ Gió mùa hạ bị dãy Trường Sơn chắn lại nên không gây mưa lớn.
- Sông ngòi Nam Bộ: (tiêu biểu là sông Mê Công):
+ Mạng lưới sông dạng lông chim và được điều tiết bởi hồ Tôn-lê Sáp (Cam-pu-chia) nên nước lũ lên và xuống chậm.
+ Địa hình chủ yếu là đồng bằng rộng lớn, bằng phẳng nên nước chảy điều hòa hơn.
+ Mùa lũ bắt đầu từ tháng 7 đến tháng 11.
Câu 2:
- Sông ngòi nước ta có hai mùa lũ và mùa cạn vì: khí hậu có hai mùa là mùa mưa và mùa khô.
- Sông ngòi nước ta mang nhiều phù sa vì :
+ Nước ta có địa hình dốc, 3/4 diện tích là đồi núi.
+ Mưa nhiều, mưa tập trung vào một mùa.
+ Độ che phủ rừng thấp.
Câu 3:
Sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính là hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung vì:
- Địa hình nước ta thấp dần theo hướng tây bắc – đông nam.
- Địa hình có hai hướng chính là hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung.
Câu 4:
Phần lớn sông ngòi nước ta thường ngắn và dốc vì:
- Địa hình nước ta hẹp ngang và nằm ngay sát biển.
- Địa hình nước ta nhiều đồi núi (3/4 diện tích lãnh thổ) và bị chia cắt phức tạp.
- Đồi núi ăn sát ra biển nên dòng chảy dốc, lũ lên nhanh, nhất là vùng duyên hải miền Trung.
- Nước ta có lượng mưa nhiều, trung bình 1 500 – 2 000 mm/năm.
Câu 5:
Chế độ nước của sông ngòi nước ta theo mùa là do:
- Khí hậu có hai mùa: mùa mưa và mùa khô.
- Chế độ nước sông theo sát chế độ mưa: Lượng nước vào mùa mưa của nước ta chiếm 70% còn mùa khô chỉ chiếm 30%.
→ Vào mùa khô sông ngòi cạn nước, còn mùa mưa sông ngòi đầy nước và có hiện tượng nước sông dâng cao gây ngập lụt ở vùng hạ lưu.
Câu 6:
Hệ thống sông Thu Bồn nói riêng và các con sông ở Trung Bộ nói chung thường ngắn, dốc và phân thành nhiều lưu vực nhỏ độc lập vì:
- Địa hình miền trung nước ta kéo dài và hẹp ngang, đồi núi ăn sát ra biển nên sông ngòi ở đây thường ngắn và dốc.
- Địa hình phía tây là dãy núi Trường Sơn, phía đông là các đồng bằng nhỏ hẹp và có cồn cát ven biển nên khi có mưa, bão lớn, nước từ trên núi đổ xuống đồng bằng, bị các cồn cát ven biển chặn lại, không thoát nước kịp khiến lũ các sông lên rất nhanh và đột ngột.
- Mùa lũ phù hợp với mùa mưa thu đông và mùa bão nên mùa lũ tập trung vào các tháng cuối năm (từ tháng 9 đến tháng 12).
