2. THÔNG HIỂU (8 câu)
Câu 1: Em có nhận xét gì về đơn vị hành chính thời Nguyễn?
Câu 2: Đoạn tư liệu dưới đây cho em biết gì về tình hình xã hội dưới thời Nguyễn:
“Tính chung từ đầu thời Gia Long (năm 1802) đến thời Tự Đức (1862) có khoảng 405 cuộc nổi dậy của nhân dân chống triều đình”.
(Theo Phan Huy Lê (Chủ biên), Lịch sử Việt Nam, tập II, Sdd tr.754).
Câu 3: Theo em, chính sách nào của nhà Nguyễn đạt hiệu quả cao nhất trong nông nghiệp? Tại sao?
Câu 4: Câu ca dao sau cho em biết điều gì về tình hình nông nghiệp dưới thời Nguyễn?
Kênh Vĩnh Tế, biển Hà Tiên
Ghe thuyền xuôi người, bán buôn dập dìu.
Câu 5: Sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp có điểm gì nổi bật so với thời kì các chúa Nguyễn?
Câu 6: Theo em, chính sách nào của nhà Nguyễn đã hạn chế sự phát triển của giao thương? Vì sao?
Câu 7: Đoạn tư liệu dưới đây cho em biết điều gì về Luật pháp dưới thời vua Gia Long?
“Nếu con đối với cha mẹ, cháu đối với ông bà già trên 80 tuổi mà lại bịnh nặng, trong nhà không có ai thay mình hầu hạ, lại không chịu về hầu hạ mà tham vinh hoa, lợi lộc, bỏ nhiệm vụ hầu cha mẹ. Tội này cũng khép vào tội bó nhiệm vụ chăm sóc cha mẹ”.
(Nguyễn Văn Thành, Vũ Trinh, Trần Hựu, Hoàng Việt luật lệ Luật Gia Long, Tập 3, NXB Văn hoá Thông tin, Hà Nội, 1994, tr.448)
Câu 8: Đoạn tư liệu dưới đây cho em biết điều gì về thương nghiệp nhà Nguyễn?
“Ở Sa Đéc, phố chợ nằm dọc theo bờ sông, mái nối mái liền nhau đối nhau san sát
như vảy cá, dài đến 5 dặm, dưới sông có những bè tre, dựng lên phòng ốc, giăng thành hàng. Hoặc bán hàng tơ lụa, đồ dùng từ nam bắc chớ đến, hoặc bán các thứ dâu rái, than, mây, tre, khô, mắm,... trên bờ sông có trăm thứ hàng hoá tốt đẹp, nhìn ngợp mắt thoả lòng, quả là chấn phồn hoa”.
(Trịnh Hoài Đức, Ca Định thành thông chí,
NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2018, tr.576)
Bài Làm:
Câu 1:
Nhận xét về đơn vị hành chính thời Nguyễn: Dưới thời Nguyễn, cả nước được chia thành 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc (Thừa Thiên). Đứng đầu mỗi tỉnh lớn là chức tổng đốc, còn các tỉnh nhỏ là chức tuần phủ.
=> Nhà Nguyễn vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế Trung ương tập quyền, tổ chức bộ máy nhà nước quy cũ và hoàn chỉnh. Đơn vị hành chính chặt chẽ hơn
Câu 2:
Đoạn tư liệu cho biết về tình hình xã hội dưới thời Nguyễn: cuộc sống cơ cực của người dân và các mâu thuẫn xã hội khác đã làm bùng nổ nhiều cuộc nổi dậy chống nhà Nguyễn.
Câu 3:
Theo em, chính sách của nhà Nguyễn đạt hiệu quả cao nhất trong nông nghiệp là tổ chức việc khai hoang, cho phép đất khai hoang thành đất tư.
=> Đem lại hiệu quả kích thích sản xuất nông nghiệp.
Câu 4:
Tình hình nông nghiệp dưới thời Nguyễn qua câu ca dao: nhà Nguyễn cho đào nhiều sông và kênh rạch ở phía Nam.
=>Mang lại hiệu quả cho việc trị thủy, quốc phòng, giao thông, định cư,…
Câu 5:
Điểm nổi bật của thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Nguyễn so với thời kì các chúa Nguyễn:
- Có điều kiện phát triển.
- Thủ công nghiệp có những cải tiến nhất định về kĩ thuật. Nghề khai mỏ được đẩy mạnh.
- Hoạt động buôn bán trong nước và với nước ngoài ngày càng tăng.
Câu 6:
Chính sách bế quan tỏa cảng của nhà Nguyễn đã hạn chế sự phát triển của giao thương, một số ngành, nghề không phát triển được. Nhiều trung tâm, đô thị dần sa sút.
Câu 7:
Luật pháp Gia Long qua đoạn tư liệu: quy định chặt chẽ về tôn ti trật tự phong kiến, đề cao tính nhân đạo.
Câu 8:
Thương nghiệp của nhà Nguyễn qua đoạn tư liệu: việc buôn bán, trao đổi trong nước diễn ra thuận lợi. Nhiều chợ làng, chợ huyện được mở thêm.