2. THÔNG HIỂU (4 câu)
Câu 1: Các nước trên thế giới được phân chia mấy nhóm và dựa trên những chỉ tiêu nào? Hãy nêu nội dung của những chỉ tiêu đó.
Câu 2: Trình bày sự khác biệt về kinh tế của các nhóm nước trên thế giới. Lấy ví dụ minh họa.
Câu 3: Trình bày sự khác biệt về xã hội của các nhóm nước trên thế giới. Lấy ví dụ minh họa.
Câu 4: So sánh sự khác nhau về cả kinh tế - xã hội của nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển.
Bài Làm:
Câu 1:
* Các nước trên thế giới được phân chia thành hai nhóm: gồm các nước phát triển và các nước đang phát triển dựa trên ba chỉ tiêu:
- Tổng thu nhập quốc gia bình quân đầu người (GNI/người)
- Cơ cấu ngành kinh tế.
- Chỉ số phát triển con người (HDI).
* Tổng thu nhập quốc gia bình quân đầu người (GNI/người):
- Dùng để so sánh mức sống của dân cư ở các nước khác nhau.
- Có ý nghĩa phản ánh trình độ phát triển kinh tế và chất lượng cuộc sống của mỗi người dân ở từng quốc gia.
- Dựa vào chỉ tiêu này, Ngân hàng Thế giới phân chia các nước thành:
+ Nước có thu nhập cao.
+ Nước có thu nhập trung bình cao.
+ Nước có thu nhập trung bình thấp.
+ Nước có thu nhập thấp.
* Cơ cấu ngành kinh tế:
- Phản ánh trình độ phân công lao động xã hội và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất..
- Dựa vào tính chất của hoạt động sản xuất, cơ cấu ngành kinh thế chia thành 3 nhóm:
+ Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản.
+ Công nghiệp và xây dựng.
+ Dịch vụ.
* Chỉ số phát triển con người (HDI):
- Là thước đo tổng hợp phản ánh sự phát triển của con người trên các phương diện: sức khỏe, giáo dục và thu nhập.
- Thể hiện góc nhìn tổng quát về sự phát triển của một quốc gia
- Dựa vào chi tiêu này, Liên hợp quốc thống kê và xếp các nền kinh tế theo 4 mức phát triển con người:
+ Nước có HDI rất cao
+ Nước có HDI cao
+ Nước có HDI trung bình
+ Nước có HDI thấp
Câu 2:
* Nhóm nước phát triển:
- Có đóng góp lớn vào quy mô GDP toàn cầu
- Tốc độ tăng trưởng kinh tế khá ổn định.
- Nền kinh tế đang chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức
- Các ngành có hàm lượng khoa học - công nghệ chiếm tỉ trọng lớn trong sản xuất và thương mại.
- Một số nước phát triển là trung tâm tài chính toàn cầu, có ảnh hưởng lớn đến nên kinh tế thế giới.
- Tiêu biểu: Anh, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức,…
* Nhóm nước đang phát triển:
- Có quy mô GDP chiếm tỉ trọng thấp trong cơ cấu GDP toàn cầu.
- Tốc độ tăng trưởng kinh tế ở nhiều quốc gia khá nhanh
- Cơ cấu ngành kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa.
- Trong cơ cấu ngành công nghiệp , công nghiệp chế biến chiếm tỉ trọng chưa cao trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp, các ngành công nghiệp sử nhiều năng lượng, nguyên liệu, lao động còn chiếm tỉ trọng lớn
- Tiêu biểu: Bra-xin, Cộng hòa Nam Phi, Việt Nam,…
Câu 3:
* Nhóm nước phát triển:
- Tỉ lệ gia tăng dân số thấp
- Cơ cấu dân số già
- Quá trình đô thị hóa diễn ra sớm và trình độ đô thị hóa cao
- Tỉ lệ dân thành thị chiếm tỉ trọng cao trong tổng số dân.
- Ngành giáo dục và y tế rất phát triển
- Già hóa dân số dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động, giá nhân công cao ở các nước phát triển
* Nhóm nước đang phát triển:
- Có quy mô dân số còn tăng nhanh.
- Cơ cấu dân số theo tuổi có sự thay đổi đáng kể và đang có xu hướng già hóa.
- Tỉ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp hơn các nước phát triển nhưng xu hướng tăng lên nhanh chóng.
- Tỉ lệ dân thành thị chiếm tỉ trọng còn thấp trong tổng số dân ở nhiều nước.
- Ngành giáo dục, y tế ở nhiều quốc gia đã được cải thiện
- Chất lượng cuộc sống chưa cao, một số quốc gia đối mặt với nạn đói, dịch bệnh, xung đột vũ trang, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt nguồn tài nguyên
Câu 4:
|
|
Nhóm nước phát triển |
Nhóm nước đang phát triển |
|
Về kinh tế |
- Có đóng góp lớn vào quy mô GDP toàn cầu. - Tốc độ tăng trưởng kinh tế khá ổn định. - Nền kinh tế đang chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức. - Các ngành có hàm lượng khoa học - công nghệ chiếm tỉ trọng lớn trong sản xuất và thương mại. - Một số nước phát triển là trung tâm tài chính toàn cầu, có ảnh hưởng lớn đến nên kinh tế thế giới. |
- Có quy mô GDP chiếm tỉ trọng thấp trong cơ cấu GDP toàn cầu. - Tốc độ tăng trưởng kinh tế ở nhiều quốc gia khá nhanh. - Cơ cấu ngành kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa. - Trong cơ cấu ngành công nghiệp, công nghiệp chế biến chiếm tỉ trọng chưa cao trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp, các ngành công nghiệp sử nhiều năng lượng, nguyên liệu, lao động còn chiếm tỉ trọng lớn. |
|
Về xã hội |
- Tỉ lệ gia tăng dân số thấp. - Cơ cấu dân số già. - Quá trình đô thị hóa diễn ra sớm và trình độ đô thị hóa cao. - Tỉ lệ dân thành thị chiếm tỉ trọng cao trong tổng số dân. - Ngành giáo dục và y tế rất phát triển. - Già hóa dân số dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động, giá nhân công cao ở các nước phát triển. |
- Quy mô dân số còn tăng nhanh. - Cơ cấu dân số theo tuổi có sự thay đổi đáng kể và đang có xu hướng già hóa. - Tỉ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp hơn các nước phát triển nhưng xu hướng tăng lên nhanh chóng. - Tỉ lệ dân thành thị chiếm tỉ trọng còn thấp trong tổng số dân ở nhiều nước. - Ngành giáo dục, y tế ở nhiều quốc gia đã được cải thiện. - Chất lượng cuộc sống chưa cao, một số quốc gia đối mặt với nạn đói, dịch bệnh, xung đột vũ trang, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt nguồn tài nguyên. |
