1. NHẬN BIẾT (9 câu)
Câu 1: Cách mạng tư sản là gì? Cách mạng tư sản bùng nổ vào thời gian nào và dựa trên các tiền đề nào?
Câu 2: Kể tên một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu mà em biết.
Câu 3: Trình bày về tiền đề kinh tế của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 4: Trình bày về tiền đề chính trị của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 5: Trình bày về tiền đề xã hội của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 6: Trình bày về tiền đề tư tưởng của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 7: Trình bày mục tiêu và nhiệm vụ của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 8: Phân tích giai cấp lãnh đạo và động lực của các cuộc cách mạng tư sản.
Câu 9: Trình bày kết quả, ý nghĩa của các cuộc cách mạng tư sản.
Bài Làm:
Câu 1:
- Cách mạng tư sản là cuộc cách mạng do nhiều lực lượng lãnh đạo (tư sản, quý tộc mới, chủ nô,...) nhằm chống lại chế độ phong kiến, thiết lập nhà nước tư sản, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Các cuộc cách mạng tư sản bùng nổ và giành thắng lợi từ giữa thế kỉ XVI đến đầu thế kỉ XX dựa trên các tiền đề về kinh tế, chính trị, xã hội và tư tưởng.
Câu 2:
Một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu:
- Cách mạng tư sản Hà Lan.
- Cách mạng tư sản Anh.
- Cách mạng tư sản Pháp.
- Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ.
- Cách mạng Tân Hợi.
- Cách mạng Thiên Hoàng Minh Trị.
Câu 3:
Tiền đề về kinh tế của các cuộc cách mạng tư sản:
- Kinh tế tư bản chủ nghĩa ra đời và phát triển trong lòng chế độ phong kiến hoặc chế độ thuộc địa.
+ Ở Anh:
- Từ giữa thế kỉ XVI, nông nghiệp đã phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá và hỗ trợ cho sự phát triển công thương nghiệp.
- Các ngành luyện sắt, thiếc, đóng tàu phát triển nhanh.
+ 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ:
- Là thị trường tiêu thụ hàng hoá của chính quốc.
- Từ giữa thế kỉ XVII đến giữa thế kỉ XVIII, nền kinh tế của 13 thuộc địa ngày càng phát triển. Các công trường thủ công sản xuất phát triển, nhiều trung tâm công nghiệp hình thành.
+ Ở Pháp:
- Đến giữa thế kỉ XVIII, nông nghiệp vẫn rất lạc hậu.
- Kinh tế công thương nghiệp phát triển mạnh theo hướng tư bản chủ nghĩa.
- Sự phát triển kinh tế gặp phải nhiều rào cản của nhà nước phong kiến, chính sách cai trị hà khắc của chính quốc đối với thuộc địa. Để mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển cần phải xoá bỏ những rào cản đó.
Câu 4:
Tiền đề về chính trị của các cuộc cách mạng tư sản: Chính sách cai trị của nhà nước phong kiến thực dân gây ra bất mãn ngày càng lớn cho giai cấp tư sản và các tầng lớp khác trong xã hội. Họ đấu tranh để xóa bỏ áp bức, bóc lột.
- Ở Anh: nhà vua nắm mọi quyền lực, cai trị độc đoán, tiến hành đàn áp các tín đồ Thanh giáo (tôn giáo cải cách), lập ra các toà án để buộc tội những người chống đối.
- Ở 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: chính sách cai trị của thực dân Anh đã tác động tiêu cực đến các tầng lớp trong xã hội. Người dân phải tuân theo các đạo luật khắt khe do Chính phủ Anh đề ra.
Câu 5:
Tiền đề về xã hội của các cuộc cách mạng tư sản: Những biến đổi về kinh tế làm cho mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên gay gắt. Giai cấp tư sản và đồng minh tuy giàu có về kinh tế nhưng không có quyền lực chính trị.
=> Tập hợp quần chúng nhân dân làm cách mạng.
- Ở Anh:
+ Nông dân là giai cấp đông đảo nhất trong xã hội. Họ chịu ách áp bức nặng nề của Nhà nước, quý tộc phong kiến và giáo hội Anh giáo mà còn liên tục bị tước đoạt ruộng đất. Nông dân mất đất phải ra thành thị, làm thuê trong các công xưởng hay di cư sang Bắc Mỹ.
+ Ngoài nông dân, cuộc sống của các giai cấp, tầng lớp khác như công nhân, thợ thủ công,... cũng rất khổ cực.
- Ở 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Anh đã gây ra mâu thuẫn ngày càng gay gất giữa các tầng lớp nhân dân thuộc địa với chế độ thực dân.
- Ở Pháp:
+ Nông dân là giai cấp chiếm đa số. Họ phải nộp nhiều loại tô thuế cho lãnh chúa, chịu nhiều nghĩa vụ khác đối với Nhà nước và nhà thờ.
+ Công nhân tập trung ở các thành thị lớn, điểu kiện lao động và đời sống rất khó khăn.
+ Những người bình dân thành thị khác sống tạm bợ, chen chúc nhau trong những vùng ngoại ô.
=> Mâu thuẫn giữa tăng lữ và quý tộc phong kiến với tư sản và các tầng lớp nhân dân ngày càng sâu sắc.
Câu 6:
Tiền đề về tư tưởng của các cuộc cách mạng tư sản: Để tập hợp quần chúng nhân dân, giai cấp tư sản cần có hệ tư tưởng để chống lại hệ tư tưởng phong kiến bảo thủ.
- Với các cuộc cách mạng nổ ra sớm (Nê-đéc-lan, Anh), khi chưa có hệ tư tưởng của riêng mình, giai cấp tư sản, quý tộc mới đã mượn “ngọn cờ” tôn giáo cải cách để tập hợp quần chúng (đạo Tin Lành ở Hà Lan, Thanh giáo ở Anh).
- Ở Pháp, nền tảng của hệ tư tưởng dân chủ tư sản là Triết học Ánh sáng với các đại diện tiêu biểu là S. Mông-te-xki-ơ, Ph. Vôn-te, G. G. Rút-xô.
Câu 7:
Mục tiêu và nhiệm vụ của các cuộc cách mạng tư sản:
- Mục tiêu:
+ Xoá bỏ những rào cản kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.
+ Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
- Nhiệm vụ cơ bản:
+ Dân tộc: nhiệm vụ dân tộc nhằm xoá bỏ tình trạng phong kiến cát cứ, hình thành thị trường dân tộc thống nhất (hoặc giải phóng dân tộc).
+ Dân chủ: Nhiệm vụ dân chủ nhằm xoá bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản.
- Phân tích:
+ Cách mạng tư sản Anh: tầng lớp quý tộc mới và giai cấp tư sản đấu tranh chống chế độ phong kiến chuyên chế.
+ Cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: hướng tới mục tiêu giải phóng dân tộc, lập nên quốc gia mới.
+ Cách mạng tư sản Pháp (cuối thế kỉ XVIII): lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế.
+ Cuộc đấu tranh thống nhất Đức, I-ta-li-a: nhằm xoá bỏ tình trạng phân tán về chính trị, chia cắt về lãnh thổ.
=> Tất cả các cuộc cách mạng tư sản đều tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Câu 8:
Phân tích giai cấp lãnh đạo và động lực của các cuộc cách mạng tư sản:
- Giai cấp lãnh đạo: Lãnh đạo cách mạng tư sản là giai cấp tư sản và đồng minh của họ (chủ nô, quý tộc phong kiến tư sản hoá,...).
+ Cách mạng tư sản Anh: diễn ra dưới sự lãnh đạo của liên minh tư sản và quý tộc mới,
song vai trò quan trọng thuộc về quý tộc mới.
+ Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ: diễn ra dưới sự lãnh đạo của liên minh tư sản và chủ nô.
+ Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII: giai cấp tư sản giành độc quyền lãnh đạo cách mạng.
- Động lực của các cuộc cách mạng tư sản: giai cấp lãnh đạo và quần chúng nhân dân giữ vai trò quan trọng và là động lực quyết định thắng lợi của cách mạng. Khi quần chúng nhân Dân tham gia đông đảo, liên tục thì thắng lợi của cách mạng càng triệt để
+ Cách mạng tư sản Anh: quần chúng nhân dân (nông dân, thợ thủ công,...) giữ vai trò quyết định thắng lợi của cách mạng.
+ Chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ: trại chủ, nông dân, công nhân, nô lệ ở 13 thuộc địa là lực lượng chính.
+ Cách mạng tư sản Pháp: nông dân, thợ thủ công và công nhân tích cực tham gia chống phong kiến cùng các thế lực phản động trong và ngoài nước, trở thành đồng minh quan trọng của giai cấp tư sản.
Câu 9:
- Kết quả, ý nghĩa của các cuộc cách mạng tư sản:
+ Lật đổ nền quân chủ chuyên chế, giành độc lập dân tộc.
+ Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
+ Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi toàn thế giới.
- Phân tích:
+ Cách mạng tư sản Anh:
- Đặt dấu mốc cho sự xác lập chủ nghĩa tư bản ở Anh.
- Thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.
- Có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của xã hội loài người trong buổi đầu chuyển từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản.
+ Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ:
- Giải phóng nhân dân các thuộc địa Anh khỏi ách thống trị thực dân.
- Đưa đến sự thành lập nhà nước tư sản đầu tiên ở ngoài châu Âu.
- Thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Mỹ La-tinh phát triển.
- Có ảnh hưởng tích cực đến phong trào giành độc lập ở nhiều nơi trên thế giới vào cuối thế kỉ XVII - đầu thế kỉ XIX.
+ Cách mạng tư sản Pháp:
- Xóa bỏ chế độ quân chủ chuyên chế.
- Thiết lập nền dân chủ tư sản đã mở đường cho nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ hơn.
- Có ảnh hưởng sâu rộng và ý nghĩa quốc tế lớn lao.