Bài 2: Cảnh thu trong hai câu đề và hai câu thực của bài thơ có gì đặc biệt so với cảnh thu thông thường mà em được biệt? Để có thể miêu tả được quang cảnh đó, nhà thơ phải quan sát từ những vị trí nào?
Bài Làm:
Hướng dẫn:
a. Câu 1 và 2 (Câu đề)
Hình ảnh thơ trong 2 câu đề: Ngọc lộ, phong thụ lâm - Là những hình ảnh quen thuộc của mùa thu Trung Quốc:
- “Ngọc lộ: Miêu tả hạt sương móc trắng xóa, dầy đặc làm tiêu điều, hoang vu cả một rừng phong. Bản dịch thơ dịch thanh thoát nhưng chưa truyền tải đầy đủ nội dung, ý nghĩa thần thái của nguyên tác.
- “Phong thụ lâm”: hình ảnh thường được dùng để tả cảnh sắc mùa thu và nỗi sầu li biệt
- “Núi vu, kẽm vu”: Là hai địa danh cụ thể ở Trung Quốc, vào mùa thu khí trời âm u, mù mịt. Bản dịch thơ là “ngàn non”: Đánh mất hai địa danh cụ thể lại không diễn tả được hết không khí của mùa thu.
- “Khí tiêu sâm”: Hơi thu hiu hắt, ảm đạm
→ Không gian thiên nhiên vừa có chiều cao vừa có chiều rộng và chiều sâu, không gian lạnh lẽo xơ xác, tiêu điều, ảm đạm. Không gian đó diễn tả cảm xúc buồn, nỗi cô đơn và lạnh lẽo của tác giả.
b. Câu 3 và 4 (Câu thực)
Ở hai câu thực, điểm nhìn từ lòng sông đến miền quan ải, không gian được nới theo ba chiều rộng, cao và xa:
- Tầng xa: là ở giữa dòng sông thăm thẳm là “sóng vọt lên tận lưng trời”.
- Tầng cao: Là miền quan ải với hình ảnh mây sa sầm giáp mặt đấy.
- Tầng rộng: mặt đất, bầu trời, dòng sông đều cho ta hình dung về không gian rộng lớn.
Hình ảnh có sự đối lập, phóng đại giữa: sóng - vợt lên tận trời (thấp - cao), mây – sa sầm xuống mặt đất (cao – thấp)
→ Hình ảnh thơ thể hiện aự vận động trái chiều của những hình ảnh không gian kì vĩ, tráng lệ. Thêm lần nữa, tác giả lại diễn tả tâm trạng con người rất ngột ngạt và bí bách.
→ Xuyên suốt bốn câu thơ, hình ảnh mùa thu hiện lên xơ xác, tiêu điều, mênh mông rợp ngợp chao đảo. Có lẽ, đó cũng chính là bức tranh của xã hội Trung Quốc đương thời, mang chút loạn lacj, bất an và chao đảo. Cảnh vật đó cũng khiến nhà thơ mang tâm trạng buồn, cô đơn, chênh vênh lo lắng trước thời cuộc.