Cuối thế kỉ XII, nhà Lý ngày càng suy yếu, triều đình lục đục, không chăm lo đến đời sống của nhân dân, nhiều nơi dân nghèo đã nổi dậy đấu tranh. Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng đã nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, từ đó nhà Trần được thành lập, đặt tên kinh đô là Thăng Long, tên nước là Đại Việt.
Bài viết gồm 2 phần:
- Ôn tập kiến thức lý thuyết
- Hướng dẫn giải các bài tập
A. Kiến thức trọng tâm
1. Hoàn cảnh ra đời của nhà Trần
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu. Giặc phương Bắc lăm le xâm lược nước ta.
- Nhà Lý phải dựa vào họ Trần mới giữ được ngai vàng.
- Vua Lý Huệ Tông không có con trai nên truyền ngôi cho con gái là Lý Chiêu Hoàng.
- Lý Chiêu Hoàng kết hôn với Trần Cảnh và nhường ngôi cho chồng
=>Đầu năm 1226 nhà Trần được thành lập.
2. Nhà Trần củng cố và xây dựng đất nước
- Vua đặt lệ nhường ngôi sớm cho con, cùng trông nom việc nước.
- Cả nước chia thành các lộ, phủ, châu, huyện, xã để cai quản.
- Đặt chuông trước cung điện để nhân dân đến đánh chuông khi có điều oan ức hoặc cầu xin.
- Thanh niên trai tráng mạnh khỏe được tuyển vào quân đội, thời bình thì sản xuất, khi có chiến tranh thì tham gia chiến đấu.
- Nhà Trần quan tâm đến việc phát triển nông nghiệp. Đặt thêm các chức quan Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ.
CH: Em có nhận xét gì về quan hệ giữa vua với quan, vua với dân dưới thời nhà Trần?
Trả lời:
- Dưới thời nhà Trần: Vua với quan và dân gần gũi với nhau. Điều đó thể hiện qua việc vua Trần cho đặt chuông lớn ở thềm cung điện để dân đánh khi có điều gì cầu xin hoặc oan khất. Trong các buổi yến tiệc, vua và quan nắm tay nhau, ca hát vui vẻ…
CH: Những việc làm trên của các vua Trần nhằm để làm gi?
Trả lời:
- Những việc làm trên của các vua Trần nhằm để củng cố và xây dựng đất nước Đại Việt ngày càng phát triển, nhân dân càng no đủ.
B. Bài tập & Lời giải
Câu 2: Trang 38 – sgk lịch sử 4
Nhà Trần đã có những việc gì để củng cố, xây dựng đất nước?