Câu 2: Kẻ bảng sau vào vở và liệt kê vào cột [1], cột [2] một số chi tiết nghệ thuật đã kết hợp để tạo nên các hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan trong cột [3]:
|
Khổ thơ |
Ánh sáng (trăng) [1] |
Âm thanh (đàn-âm nhạc) [2] |
Hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan [3] |
|
1 |
|
|
... giọt rơi tàn như lệ ngân |
|
2 |
|
|
... bóng sáng bỗng rung mình |
|
3 |
|
|
Long lanh tiếng sỏi... |
|
4 |
|
|
... ánh nhạc: biển pha lê... |
Từ bảng trên, cho biết: bạn cảm nhận thế nào về sự kết hợp giữa các cảm giác và tác dụng nghệ thuật của sự kết hợp ấy trong bài thơ; từ đó, giải thích ý nghĩa của nhan đề Nguyệt cầm.
Bài Làm:
|
Khổ thơ |
Ánh sáng (trăng) [1] |
Âm thanh (đàn-âm nhạc) [2] |
Hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan [3] |
|
1 |
trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh trăng thương, trăng nhớ |
đàn buồn, đàn lặng, đàn chậm |
... giọt rơi tàn như lệ ngân |
|
2 |
|
|
... bóng sáng bỗng rung mình |
|
3 |
|
|
Long lanh tiếng sỏi... |
|
4 |
|
|
... ánh nhạc: biển pha lê... |
* Ý nghĩa của bài thơ:
- Nguyệt cầm là gì? Theo đó “Nguyệt” có nghĩa là trăng, “Cầm” có nghĩa là cây đàn, vì vậy Nguyệt cầm có nghĩa là cây đàn nguyệt. Đây là nhạc cụ dây gẩy xuất xứ từ Trung Quốc được du nhập vào Việt Nam, trong Nam còn gọi là đờn kìm. Loại đàn này có hộp đàn hình tròn như mặt trăng nên mới có tên là “đàn nguyệt”.
- Nguyệt và cầm: hai yếu tố tương đồng ngữ nghĩa, trùng phùng hình ảnh. Từ vừa đơn, vừa ghép, tuy hai mà có thể trở thành một, hoặc biến hoá đến vô cùng: Trăng là nguyệt, là đàn (đàn hình tròn như trăng), mà còn có thể là người kỹ nữ, là thi sĩ, là anh, là em, là tôi, là ta,....
Trên bình diện phân tích hình vị thì như thế. Nhưng nếu xét nguyệt cầm trên bình diện cấu trúc thi ca, sự đối xứng và tương đồng ngữ nghĩa giữa nguyệt và cầm có thể mở ra những giải thích sau đây:
1. Nếu nhìn nguyệt cầm như một cấu trúc tỉnh lược chủ từ và hư từ, thì Nguyệt cầm là đàn trăng: đàn trăng mở ra ít nhất ba bối cảnh:
- (đánh) đàn (dưới) trăng
- (nghe) đàn (dưới) trăng
- đàn (ngắm) trăng
Nguyệt cầm còn là trăng đàn: trăng đàn mở ra ba cảnh khác:
- trăng (đánh) đàn
- trăng (nghe) đàn
- trăng (ngắm) đàn
2. Nếu nhìn nguyệt cầm dưới dạng cấu trúc ẩn dụ, thì Nguyệt có thể là em: Nguyệt cầm = em đàn. Nguyệt cũng có thể là anh, và đàn là em:
- Anh (nghe) đàn
- Anh (nghe) em (đàn)
- Anh (ngắm) đàn
- Anh (ngắm) em (đàn)