Câu 1: Tìm các so sánh trong ba bài ca dao và lập bảng tổng hợp vào vở theo mẫu sau:
|
Bài |
Điều được so sánh |
Từ so sánh |
Điều dùng để so sánh |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Trả lời:
|
Bài |
Điều được so sánh |
Từ so sánh |
Điều dùng để so sánh |
|
1 |
Công cha, nghĩa mẹ |
Như |
Núi Thái Sơn, nước biển Đông |
|
2 |
Người có Cố, ông |
Như |
Cây có cội, sông có nguồn |
|
3 |
Yêu nhau |
Như thể |
Tay chân |
Câu 2: (câu hỏi 2, SGK) Hãy chọn và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong một bài ca dao.
Trả lời:
- Trong bài cao dao đầu tiên, phép so sánh được thực hiện giữa hai hình ảnh trừu tượng "công cha" và "nghĩa mẹ" với hình ảnh có thể thấy được "núi Thái Sơn", "nước Biển Đông"
- Tác dụng: hình ảnh đã giúp chúng ta có thể mường tượng được khái niệm hai khái niệm khá vô hình là công cha và nghĩa mẹ, đồng thời cho thấy tình cảm của cha mẹ dành cho con to lớn vĩ đại nhường nào.
Câu 3: Sưu tầm bài ca dao về tình cảm gia đình được viết theo thể lục bát.
Trả lời:
1. Chim trời ai dễ đếm lông
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
2. Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
Năm canh chày mẹ thức đủ năm canh.
3. Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
Câu 4: Tìm và giới thiệu một bài viết về hình ảnh người mẹ trong ca dao để hiểu sâu hơn các bài ca dao về tình cảm gia đình đã học.
Trả lời:
Nói đến người mẹ là nói đến nguồn suối mát của tình thương. Mẹ là tiếng gọi thiêng liêng từ muôn thuở và muôn nơi của muôn triệu trái tim con người. Mẹ là ánh nắng ban mai rọi vào căn nhà ấm áp. Mẹ là dòng nước mát chảy tháng năm. Mẹ là những bônghoa tươi hồng rực rỡ. Mẹ là ánh trăng hiền dịu đêm rằm.Ai trong đời cũng có một người mẹ và người mẹ nào mà chẳng thương con. Lòng thương con của người mẹ thì thật là vô bờ. Ôi! Hạnh phúc thay cho những ai còn mẹ và bất hạnh thay cho những ai mất mẹ. Mẹ đi vào đời chúng ta bằng những lời ru ngọt hiện lên môi, bằng những nâng niu, chiều chuộng, bằng những hi sinh, nhẫn nhục và lo lắng ở đời… để cho chúng ta khôn lớn, nên người. Công ơn của mẹ có thể ví như trời, như biển, như suối nguồn không bao giờ cạn:
Ơn cha nặng lắm cha ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang.
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Lòng thương con đầy ân tình, mật ngọt của người mẹ đối với con qua đôi mắt của người thi sĩ bình dân được thể hiện bằng nhữnghình ảnh thật cụ thể, quen thuộc, nhưng rất sinh động và đậm đà màu sắc dân tộc: Lòng mẹ như chuối ba hương Như xôi nếp một như đường mía lai.Ai đã từng ăn chuối ba hương, ăn xôi nếp mật, ăn đường mía lau thì mới thấy hết được cái thơm, cái ngon, cái ngọt ngào ý vị của nó và nhất là mới thấy hết được sự so sánh thật độc đáo này.Người mẹ nuôi con đâu có kể tháng, kể ngày, mà dẫu có kể đi chăng nữa thì cũng chẳng bao giờ kể hết, như chim trời nào ai đếmhết được lòng:Chim trời ai dễ đếm lòng Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.Người mẹ nuôi con bằng tất cả lòng vị tha của mình không bao giờ màng đến sự báo đáp của con cái sau này:Mẹ nuôi con bấy lâu rồi Nuôi con khôn lớn thành người mới nghe. Mẹ nhìn thấy một nụ cười nở trên môi, thất một lời nói bi bô ở miệng con, thấy con ăn ngon, ngủ yên… là lòng mẹ vui sướng và tràn đầy hạnh phúc. Người mẹ quí con hơn quí vàng:Có vàng, vàng chẳng hay phô Có con, con nói trầm trồ mẹ nghe.Những đêm trường trở gió con đau, một. tiếng khóc, một cái giật mònh, một tiếng ú ớ, một hơi thở không đều của con cũng đủ làm cho mẹ đau đớn, xôn xang, băn khoăn và lo lắng. Người mẹ biết rằng nuôi con tuy rất cực, rất khổ nhưng vẫn thấy con là niềm vui, là nguồn an ủi, là niềm hạnh phúc vô biên của mẹ. Tình thương của mẹ cho con là tất cả. Lúc chưa chồng, chưa con thì người mẹ có chú tâm đến việc trang điểm, chưng diện nhưng khi chưa có chồng con rồi thì con là duy nhất.