A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Tác giả
- Bà Huyện Thanh Quan (? - ?), tên thật là Nguyễn Thị Hinh, người làng Nghi Tàm nay thuộc quận Tây Hồ, Hà Nội. Chồng bà làm tri huyện Thanh Quan (thuộc Thái Bình ngày nay), do đó có tên gọi là Bà Huyện Thanh Quan. Bà là một trong số nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngày xưa.
- Tác phẩm của bà hiện còn lại sáu bài thơ: Qua Đèo Ngang , Thăng Long thành hoài cổ, chiều hôm nhớ nhà, tức cảnh chiều thu… trong đó có bài Qua Đèo Ngang nổi tiếng.
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: bài thơ được viết khi Bà Huyện Thanh Quan lần đầu tiên xa nhà xa quê để vào Huế nhận chức quan của mình. Bài thơ này được viết vào khoảng thế kỉ XIX.
- Thể thơ: thất ngôn bát cú đường luật.
- Bố cục: 2 phần.
- Phần 1: 6 câu thơ đầu: cảnh đèo Ngang khi chiều về.
- Phần 2: còn lại: nỗi lòng của Bà Huyện Thanh Quan
- Qua đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng có sự sống của con người nhưng còn hoang sơ, đồng thời thể hiện nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn của tác giả.
B. Bài tập & Lời giải
Câu 1: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 7) Căn cứ vào lời giới thiệu về thể thất ngôn bát cú Đường luật ở chú thích, em hãy nhận dạng thể thơ của bài Qua Đèo Ngang về số câu, số chữ trong câu, cách gieo vần, phép đối giữa câu 3, câu 4, câu 5 với câu 6.
Xem lời giải
Câu 2: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 7) Cảnh tượng Đèo Ngang được miêu tả ở thời điểm nào trong ngày? Thời điểm đó có lợi thế gì trong việc bộc lộ tâm trạng của tác giả?
Xem lời giải
Câu 3: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 7) Cảnh Đèo Ngang được miêu tả gồm những chi tiết gì? .
Xem lời giải
Câu 4: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 7) Hãy nhận xét về cảnh tượng đèo Ngang qua sự miêu tả của Bà Huyện Thanh Quan.
Xem lời giải
Câu 5: (Trang 103 - SGK Ngữ văn 7) Hãy hình dung tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan khi qua Đèo Ngang. Tâm trạng đó được thể hiện qua hai hình thức: mượn cảnh nói tình và trực tiếp tả tình như thế nào?
Xem lời giải
Câu 6: (Trang 104 - SGK Ngữ văn 7) Nói đến mảnh tình riêng giữa cảnh: trời, non, nước bao la ở Đèo Ngang thì có gì khác với cách nói một mảnh tình riêng trong một không gian chật hẹp.
Xem lời giải
Luyện tập (Trang 104 - SGK Ngữ văn 7) Tìm hàm nghĩa của cụm từ ta với ta.
Xem lời giải
Phần tham khảo mở rộng
Câu 1: Nêu cảm nhận về bốn câu thơ đầu bài thơ Qua đèo Ngang bằng một đoạn văn
Xem lời giải
Câu 2: Cảm nghĩ của em về bốn câu thơ cuối bài thơ Qua đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan)
Xem lời giải
Câu 3: Nội dung và nghệ thuật bài thơ Qua đèo Ngang
Xem lời giải
Hãy nêu ngắn gọn những nội dung chính và chi tiết kiến thức trọng tâm bài học " Qua đèo Ngang"