Soạn bài: Động từ

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Đặc điểm của động từ

1.1. Tìm động từ trong những câu dưới đây:
a. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra câu đố oái oăm để hỏi mọi người.

(Em bé thông minh)

b. Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo. [...] Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.

(Bánh chưng, bánh giầy)

c. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá "tươi"?

(Treo biển)

Trả lời:
a. đi, đến, ra, hỏi
b. lấy, làm, lễ
c. treo, có, xem, cười, bảo, bán, phải, đề
1.2. Ý nghĩa khái quát các động từ vừa tìm được là gì?

• Các động từ có đặc điểm giống nhau về nghĩa là: chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.

1.3. Động từ có đặc điểm gì khác danh từ:

•  Về những từ đứng xung quanh nó trong cụm từ
• Về khả năng làm vị ngữ

Trả lời:

• Giống: cùng với những từ đứng xung quanh tạo thành cụm động từ.
• Khác: động từ làm vị ngữ trong câu, danh từ làm chủ ngữ hoặc bổ ngữ.

2. Các loại động từ chính

2.1. Xếp các loại động từ sau vào bảng phân loại ở bên dưới: buồn, chạy, cười, dám, đau, đi, định, đọc, đứng, gãy, ghét, hỏi, ngồi, nhức, nứt, toan, vui, yêu.

2.2. Tìm thêm những động từ có đặc điểm tương tự.

• Động từ tình thái: có nên, có thể, cần, phải
• Động từ chỉ hành động (trả lời câu hỏi làm gì?): suy nghĩ, tặng, biếu, xin, cho
• Động từ chỉ trạng thái (trả lời câu hỏi Làm sao? Thế nào?): Vỡ, bẻ, mòn, nhức nhối, bị, được

3. Ghi nhớ

• Động từ là những từ chỉ hành động, trạng thái sự vật.
• Động từ thường kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng, ... để tạo thành cụm động từ.
• Chức vụ điển hình trong câu của động từ là vị ngữ. Khi làm chủ ngữ, động từ mất khả năng kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng, ...
• Trong tiếng Việt, có hai loại động từ đáng chú ý là:
• Động từ tình thái (thường đòi hỏi động từ khác đi kèm);
• Động từ chỉ hành động, trạng thái (không đòi hỏi động từ khác đi kèm).
• Động từ chỉ hành động, trạng thái gồm hai loại nhỏ:
• Động từ chỉ hành động (trả lời câu hỏi Làm gì?);
• Động từ chỉ trạng thái (trả lời các câu hỏi Làm sao?, Thế nào?).