Bài 5: Một số vấn đề của châu lục và khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á

A. Kiến thức trọng tâm

I. Đặc điểm của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á.

1. Tây Nam Á.

• Nằm ở Tây Nam châu Á, tiếp giáp 3 châu lục: Á, Âu, Phi. Có vị trí chiến lược về kinh tế, giao thông, quân sự.
• Diện tích: 7 triệu km2
• Dân số: 313 triệu người.
• Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:
• Khí hậu khô, nóng nhiều núi cao nguyên và hoang mạc.
• Tài nguyên chủ yếu là dầu mỏ tập trung quanh vịnh Pec-xich.
• Đặc điểm xã hội:
• Nơi ra đời nhiều tôn giáo, nền văn minh.
• Hiện nay đa số dân cư theo đạo Hồi nhưng bị chia rẽ thành nhiều giáo phái mất ổn định.

2. Trung Á

• Vị trí địa lí: Nằm ở trung tâm châu Á, không tiếp giáp biển hay đại dương nào, án ngữ trên con đường tơ lụa. Có vị trí chiến lược về quân sự, kinh tế.
• Diện tích: 5,6 triệu km2.
• Số dân: 61,3 triệu người.
• Điều kiện tự nhiên và tài nguyên:
• Khu vực giàu có về tài nguyên dầu khí, sắt, đồng, thủy điện, than, urani…
• Khí hậu khô hạn => trồng bông và cây công nghiệp.
• Các thảo nguyên chăn thả gia súc.
• Đặc điểm xã hội:
• Khu vực đa sắc tộc, mật độ dân số thấp.
• Trừ Mông Cổ, đa số dân cư theo đạo Hồi.
• Giao thoa văn minh phương Đông và Tây.

II. Một số vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á

1. Vai trò cung cấp cấp dầu mỏ

• Trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới (Tây Nam Á chiếm 50% thế giới).
• Nguồn năng lượng dầu mỏ của thế giới thiếu hụt do vậy khu vực trở thành nơi cạnh tranh ảnh hưởng của nhiều cường quốc.
• Nguồn lợi lớn từ dầu mỏ, cùng với vị trí chiến lược quan trọng là nguyên nhân gây ra nhiều xung đột và bất ổn ở khu vực này.

2. Xung đột sắc tộc, tôn giáo và nạn khủng bố

• Nguyên nhân:
• Tranh giành đất đai, nguồn nước và tài nguyên.
• Can thiệp của nước ngoài, các tổ chức cực đoan.
• Thể hiện: xung đột dai dẳng của người Arab-Do thái.
• Hậu quả: tình trạng đói nghèo ngày càng tăng.