Bài 17 sinh 11: Hô hấp ở động vật

A. Lý thuyết

I. Hô hấp là gì? 

• Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy oxi từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải cacbonic ra ngoài.
• Quá trình hô hấp gồm: 
• Hô hấp ngoài
• Vận chuyển khí
• Hô hấp trong

II. Bề mặt trao đổi khí

• Trao đổi khí của động vật phụ thuộc chủ yếu vào bề mặt trao đổi khí
• Hiệu quả trao đổi khí của động vật phụ thuộc vào 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:
• Bề mặt trao đổi khí rộng
• Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt
• Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp
• Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch về nồng độ

III. Các hình thức hô hấp

1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể

• Động vật đơn bào hoặc đa bào tổ chức thấp 
• Trao đổi khí trực tiếp qua bề mặt cơ thể

2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí

• Nhiều loài động vật trên cạn như côn trùng,...
• Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn chứa không khí thông qua bên ngoài nhờ các lỗ thở

3. Hô hấp bằng mang

• Gặp ở cá, thân mềm (trai, ốc, ...) và chân khớp (tôm, cua, ... )
• Đặc điểm tăng hiệu quả trao đổi khí ở cá:
• Miệng và diềm nắp mang đóng mở nhịp nhàng giúp nước chảy 1 chiều và liên tục từ miệng qua mang
• Mang chứa nhiều mao mạch máu

4. Hô hấp bằng phổi

• Động vật trên cạn: bò sát, chim, thú
• Hô hấp nhờ sự thay đổi thể tích phổi.